Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.26
Gönderi
Öncelikle yüzyılın en iyi romanları arasında gösterilen niteliksiz adam romanı toplamda 3 ciltlik bir roman. son cildi robert musil beyin kanaması geçirip ölünce yarım kaldı. 3.cilt haric diger iki cilt türkçe'ye ahmet cemal tarafından çevrildi.
birinci cilt 864 ve ikinci cilt 1310 sayfa olmak üzere bitmemiş haliyle 2000 sayfadan fazla.
inceleme baştan aşağıya spoiler!!! içermektedir. uyarayım.
hem kitabın bölüm bölüm özeti, hem de incelemesini birarada yazdım.
incelemem 2 cilti de kapsamaktadır.
musil sonradan avrupa'da yükselişe gececek olan faşizmin ayak seslerini bu romanında öngörmüştür.
l-
doğum ve giriş
avusturya-macaristan imparatorluğu ya da kakanien'in başkenti viyana'da dünyaya geliyor kahramanımız ulrich.
önce matematikçi, sonra orduda teğmen oluyor ve napolyon gibi başarılı bir komutan olamayınca da ordudan istifa ediyor.
ll-
bonadea ile karşılaşma
imparatorluk, çayın içine atılan şeker gibi erime sürecine girmiştir.
birşeyler olmalı-birseyler yapılmalı diye düşünen ulrich'i üç kişi dövüp cüzdanını çalarlar.
oradan arabasıyla geçen ve yüksek mahkeme yargıcıyla evli olan soylu bonadea, ulrich'i arabasına alır.
lll-
paralel eylem
almanya, imparatorlarının otuzuncu yıl taht şenliklerine başlarken, avusturya ise misilleme olarak 1918'i avusturya yılı ilan eder. bütün halkın bu kutlamalara katılması için kont leinsdorf önderliğinde 'paralel eylem' grubu oluşturulur.
toplantilar genelde ulrich'in kuzeni diotima'nin evinde gerçekleşir ve ulrich de bu grubun genel sekreteridir.
grubun önde gelenleri arasında general stumm ile alman sanayici arnheim de vardır. amaç almanya'nın kimliği altında ezilen avusturya'nın gücünü tüm dünyaya göstermek.
lv-
aşk öğretmeni diotima
diotima, bakanlıkta çalışan tuzzi ile evlidir.
diotima'nın gerçek adı ermelinda ikinci adı da hermine'dir.
diotima platon'un aşk öğretmeni rahibe diotima'dan gelmedir.
diotima, bütün soyluları evinde topladığı ve ateşli/heyacanlı konuşmalar yaptığı için bütün soylular bu aşk ögretmenine aşıktır. fakat diotima'nın bedeni kocası tuzzi'ninse ruhu da arheim'ındır.
diotima, toplumsal kuralların dışına çıkamadığından kocasını da boşayamaz.
v-
moosbrugger olayı
o sıralar en çok konuşulan moodbrugger olayıydı. bir marangoz olan moosbrugger,gece viyana sokaklarında dolaşırken, köprü üstünde bir fahişe görür ve fahişe onun peşine düşer. moosbrugger ne kadar da kovsa gitmez, durunca kız da durur, koşunca kız da koşar ve bir parka geldiklerinde moosbrugger kızı çılgınca tutar, boğazını keser, memelerini kopartır, karnını yarıp dışarı boşaltır bağırsaklarını. otuzbeş yerinden bıçaklar kızı ve ancak rahatlar.
defalarca akıl hastanesine girip çıkan bu dengesiz adam, o anda-olay esnasında bilincini yitirmiş miydi yitirmemiş miydi? bu soru mahkemede de tartışılır ve hakim idama mahkum eder moosbrugger'i.
avusturya bu konuda ikiye bölünmüştür: bir kısım suçlu der, ötekilerse beden suçlu da olsa ruh suçsuzdur, o anda da cezai ehliyeti yoktur der.
daha sonra avukatlar kararı temyize götürürler.
vl-
clarisse
clarisse ulrich'in arkadaşı walter'le evli genç, güzel, piyano çalan, nietzsche okuyan bir kadındır. ilk zamanlar kocasını çok seven clarisse, daha sonra ulrich'den hoşlanmaya başlar.
walter içten içe clarisse ile ulrich'i kıskanmaya başlar ve ulrich de bunu hisseder.
walter ısrarla clarisse'den bir çocuk istemektedir. walter'in çocuk isteklerinden bunalan clarisse ise bir gece habersiz ulrich'in evine gider ve ulrich'e der ki: walter bir çocuk istiyor benden ama ben ulrich o çocuğu senden istiyorum, sen de benim gibi tuhaf-gizli ve farklısın.
ulrich ise clarisse anında teşhisi koyar ve bu kadın bir delidir der.
clarisse ani bir hareketle ulrich'in dudaklarına yapışır, ulrich ise clarisse'i üstünden atar ve evden dışarı atar.
vll-
gerda
gerda, lloyd bankası müdürü leo fischel'in yaramaz, güzel ve 23 yaşındakı kızıdır.
leo fischel herşeye karşı olan ve kendisine pis kapitalist diyen kızından yaka silkmiştir.
ulrich ise gerda'nın sevgilisi hans sepp ile aşk, evlilik ve mülkiyet konularında sık sık tartışır.
gerda, ulrich'e her zaman yakın ilgi göstermiştir.
gerda bir akşam ulrich'in evine gider, ulrich buna çok sevinir. hemen öpüşmeye başlarlar. ulrich, gerda'yı soymaya başlarken gerda der ki: henüz hazır değilim, durumu anlayışla karşılayan ulrichse hemen geri çekilir.
vll-
alman sanayici arnheim
arnheim, doktor, yazar ve büyük alman sanayiciydi.
ruhtan söz ederdi sürekli.
ruh ve kömür fiyatlarını(para ve imanı) özel şahsında birleştirmişti bu adam ve paralel eylem'in içindeydi.
galiçya'daki petrol yataklarını satın almaktı amacı ve ayrıca diotima'ya körkütük aşıktı.
arnheim, diotima'yı kocasından istemeyi düşünse de toplumsal kurallardan çekindiğinden bunu yapamıyordu.
lx-
tarih ve insan
tarih ki yazarsız oluşur büyük bölümü,
bir merkezden gelişerek değil fakat çevreden oluşur.
o insan ki, hem yamyam hem de moderndir.
yine o insan ki, alışkanlıklardan-ön yargılardan ve topraktan oluşur.
ne rahattır şu insanlar,
tarih ilerlerken kendileri ve imparatorlukları, yerinden sayarlar.
ne çöküşü algılarlar ne de geçişi.
x-.
paralel eylem'in çöküşü
büyük bir protestoya neden oldu paralel eylem hareketi.
parael eylemi almanlar alman karşıtı, slavlar slav karşıtı, halk da kendine karşı bir eylem olarak gördü.
sarayında olanları seyreden kont çok üzgündü ve bir yerde hata yaptık ulrich dedi.
xl-
babamın ölümü
senatoda olan ulrich'in hukuk uzmanı babası hastanede ölünce, ulrich'e ölüm telgrafı çekilir. annesini daha çok küçükken kaybeden ulrich, babasını da kaybedince dünyada yapayalnız kaldım der.
ulrich babasının cenazesinde büyük bir sürprizle karşılaşır: çocukluğundan beridir görmediği kızlardeşi agathe'yi görür.
iki kardeş birbirine sıkıca sarılır, hasret giderirken ulrich, seni bulmuşken bırakmam der agathe'ye.
artık agathe ulrich'in herşeyidir.
xll-
matematik ve hayat
bir bütündür matematik,
kuralları sabit
sonuçları değişmezdir.
ne acı ne hayalkırıklığı ne de sürpriz vardır matematiğin doğasında.
ama hayat
ne kadar toplarsan topla
asla ulaşamaz bir bütüne.
xlll-
agathe/yasak aşk/evrensel tema
ulrichle agathe el ele tuna nehri kıyısında gezer, ağaçlar altında oturur ve kuşların ötüşlerini dinlerler.
ulrich giderek kızkardeşi agathe'ye aşık olur ve onun o çekim merkezinden çıkamaz, ulrich toplum ve onun kurallarını hiçe sayar bu noktada ve bu yasak aşktan kendini geri çekmez.
agathe ise ulrich'in tersine toplum kurallarına ve toplumsala büyük önem atfeder.
ulrich, topluma ve işe yaramaz insanlığa şöyle seslenir:
- kimi sevdiğim sizi ne ilgilendirir.
eğer benim için başka her kadından daha hoşsa neden aşık olmayayım kızkardeşime? yasak olduğu için mi?tehlikeye soktuğu için mi soyun devamlılığını? peki ya bundan vazgeçersek, sizler ayıp diye adlandırdığınız için mi?!
oysa bu ayıp yasaldı eski zamanlarda.
büyük goethe der ki:
ah sen simdi kapanmış zamanlarda
kızkardesim ya da karımdın.
xlv-
birey üzerinde kapitalizm
neden sonuna kadar gidemiyordum
sevgilim ve kızkardeşim agathe'yle.
neden toplumdan korkuyorduk bu kadar.
insan toplumsal bir varlık diye: nedir bu birey üzerindeki kapitalizm.
neden sürekli bireyi engelliyor, kolları arasında sıkıyordı bu toplum kapitalizmi.
neden bana aşık olduğu halde, bu lanet toplum yüzünden, ileri gidemiyor-kendini bana tam bir teslimiyetle bırakamıyordu agathe.
neden aramızda bir duvar gibi,
süreklu duruyor-yükseliyordu
bu toplumsal kapitalizm.
neden evlenemiyordum agathe'yle
neden bir çocuğum olamıyordu ondan
neden neden neden!!!
xv-
agathe ile aşk/devam
(bu son bölümü şiirsel bir özet halinde yazdım.)
bir gece dışarıya operaya gidecektik agathe'yle.
güzel ve serin bir geceydi.
şeftali gibi olgun ve parlak bir ay yükseliyordu viyana üstünde.
aşkım agathe hazırlanırken o kadar güzeldi ki,
dayanamadım ve onu pencerenin kenarına-ayın altına çektim
o güzel göğüslerinin hareketini ta içimde hissettim
ve onu öptüm
sonuna kadar gidip
uçurumdan düşmek istedim
ama agathe yine ürktü
ve engel oldu bana yine
olmuyor işte ulrich dedi
------aslında bizler korkunç eylemsizleriz
bir yaşama biçimi değildir sınırsız bireycilik
unutma ki insan toplumsal bir varlıktır.
toplumsalla bütünleşmeyen bütün bireycilikler yokolmaya mahkumdur.
agathe'yle aşkımız, tutkulu/melankolik bir çıkmaza girmişti.
- roman tamamlanamadığından bu yasak aşk acaba nasil sonuclanacakti diye merak etsem de bütün ömrünü bu kitaba veren robert musil beyin kanamasından ve isviçre/cenevre'de büyük bir yalnızlık ve yoksulluk ve unutulmuşluk içersinde öldü.
ünlü yazar thomas mann şöyle yazmış günlüğüne niteliksiz adam için:
“ışıltılar saçan bu kitap epik komedi ile deneme arasındaki hassas dengeyi çok iyi muhafaza ediyor. tanrı’ya şükürler olsun ki bu artık bir roman değil alışılmış mânâda. goethe’nin dediği gibi her mükemmel eser kendi türünü aşar ve mukayese kabul etmez yeni bir şey olur. alaycı tarzı, zekâsı ve maneviyatı ile bu eser son derecede dini, çocuksu ve şiirsel”
niteliksiz adam romanı, bir modernite eleştirisidir. bir çöküş ve geçiş romanıdır. adına modern insan denen o çalkantılı dönemin aslında bir gerileme dönemi olduğunun dışavurumudur.
·
313 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.