#68720060 etkinliği için okuduğum bir kitap oldu; Bilimler ve Sanatlar Üzerine Söylev. O dönem hakkında yeterince bilgim olmadığından söylediklerim ne derece doğru olur bilemiyorum. Yaşamadan da onlar gibi düşünemeyeceğim için ben kendi okuma durumuma göre değerlendireceğim. Genellemeler genelde sorun çıkarır diyerek paradoks bir cümleyle incelememe başlayayım. Rousseau bu eserinde bilim ve sanatın ahlak üzerindeki olumsuz etkilerini incelemiş. Eğer toplumdaki bu bozulmayı bilim ve sanata dayandırmadan dile getirmiş olsaydı çoğu noktada hak verebileceğim bir eser olabilirdi. Çünkü her dalda geçerli olan bir şey vardır: Bu da bazı şeylerin yararlı bazı şeylerin de zararlı olmasıdır. Her sanat eserini, her bilimsel değeri aynı kefeye koyamayız. "bilim, edebiyat ve sanatlar insanları bağlayan zincirleri çiçeklerle örter" demiş, fakat bazı eserler aksine bu zinciri kırmaya odaklıdır. Genellemeler sorun çıkarır dememin sebebi bu. "hiçbir erdeme sahip olmadan bütün erdemlere sahipmiş gibi görünmek ustalığı" cümlesinden ben samimiyetsizliği anlıyorum. Yazarın sıkıntısı da bana göre bu, kitap boyunca. Herkesin kibar, nezaket sahibi gibi görünmesine rağmen aslında öyle hissetmediklerinden dem vurmuş. Mesela şu noktada yazara hak veriyorum. "Lüks olmasaydı, lüksün beslediği sanatları ne yapardık?" "Lüks; o da işsizlikten ve insanın kendini beğenmesinden doğar." Evet aç bir insanın aşk acısı çekememesi gibi bir şey bu. Maslow hiyerarşisi. Her insan aynı değildir ama. Bedensel işe yatkın olan insanlar vardır, kafası sorularla dolu insanlar vardır. Her insanın maddi sıkıntısı da yoktur. Yazarın bilgisizliği savunması bu noktada yanlış. Önemli olması gereken nokta bilgisizlik değil. Bu bilgiyi nasıl doğru şekilde kullanacağımız. Öğrendikçe, kendini bir şey sanan insanlar olduğu gibi bilgisizliğini daha çok fark edip alçak gönüllü olan insanlar da var. Yazarın savunduğu şekilde tutup da tekrar eski dönemlere dönüp bilim ve sanatı bırakıp savaş sanatlarına geri dönemeyiz. Yapabileceğimiz en güzel şey: Elimizde olan imkanları yeterince iyiye kullanmak. Sanatta da insanı güzel duygulara götüren, erdemi yücelten şeyler vardır. Yazar da tabi tamamen bitsin demiyor: hikmeti öğretecek olan bilginler halkın mutluluğu için çalışsınlar diyor. Kısacası 'herkes de böyle şeylerle uğraşmasın'a getiriyor. Bu örnekler böylece çoğaltılabilir. Dediğim gibi hak verdiğim cümleleri, düşünceleri var ama ahlaksızlığı tek bir yöne yöneltmesi bana çok da doğru gelmedi. Farklı bir bakış açısı adına okunmaya değer. Oldukça kısa bir kitap zaten. Keyifli okumalar.

Bilimler ve Sanatlar Üstüne SöylevJean-Jacques Rousseau · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20191,593 okunma

·

28 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Betül