"Balzac'ın Bilinmeyen Şaheser'i, resmedilemeyen bir resmin resmedilmesini öykülerken; öykülenemez bir metnin öykülenmesini anlatırken, kendisini neredeyse görünür olan kendi arzu nesnesine, kend bilinmeyen şaheserine dönüştürüyor: Kendisi de sonsuz bir tasarıyı çağıran parçalı bir yapı oluyor." İletişim yayınlarından okuduğum kitabın önsöz mahiyetindeki inceleme yazısının son paragrafı bu şekilde tanımlıyor kitabı. Balzac'ın Bilinmeyen Şaheser isimli bu kısa yapıtının edebiyat metni olmasının yanında hacmi küçük etkisi çok büyük bir sanat teorisi risalesi olduğunu iddia etmek sanırım yanlış olmaz. Balzac bildiğimiz anlamıyla başı sonu belli bir edebî eser ortaya koyduğu gibi aynı zamanda resim sanatında, ressamın bir eseri yaratırken nasıl davranması, nelere dikkat etmesi ve yaratıcı yapıtın temel özelliklerinin nasıl olması gerektiği gibi bir yığın tez ortaya koyar. Sanat yapıtının doğayı olduğu gibi kopya etmek olduğu iddiasını tamamen reddeder. Sanatçı yapıtını tuvale aktarırken onu taklit etmemeli bilâkis yeniden yaratmalı ve onu dönüştürerek özgün bir eser ortaya koymalıdır. Sanatın ve resimin temel iddiasının doğayı ya da nesneyi olduğu gibi taklit etmek değil sanatçının imgeleminde yeniden yaratılarak kurulması ya da kurgulanmasıdır. Edebî metinler de böyle değil midir? Yaşanmış bir olayın edebiyat metni hâline getirilmesi içeriğine göre olsa olsa kuru bir komedi, dram ya da trajedidir. Oysa kurmaca metin yazarı yaşanmış olayları olduğu gibi aktarmanın edebiyat olmayacağını bilir. Edebiyat her şeyden önce hissiyattır, düşüncedir. İmgelemin kullanılarak yaşantının dönüştürülmesi görünen şeyin arkasında bulunan şeyin açığa çıkarılmasıdır. Karl Marx'ın "enfes ironilerle dolu küçük bir başyapıt" dediği Bilinmeyen Şaheser, Cezanne, Picasso gibi ressamlara, yazar Henry James, yönetmen Jacques Rivette'e de ilham vermiştir. İletişim Yayınları, kitabın girişine ve sonuna kitabı inceleyen iki makale eklemiş ve kitabın anlaşılmasını kolay kılmıştır. Picasso'nun gravür ve desenleriyle kitap tam bir şaheser niteliği kazanmıştır. Balzac'ın sanata, resime dair olağanüstü görüşlerini okumak isteyenlere şiddetle tavsiye edilir.

Bilinmeyen ŞaheserHonore de Balzac · İletişim Yayınevi · 20133,738 okunma

·

3 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.