Isa ve meryem safsatası
Belki de evlenmemiş ve hiç cinsel ilişkiye girmemiş ama çocuğu olacağını öğrenen genç bir kadının yaşadığı acı şaşkınlığı hayal edebilmek için, İncil yazarlarının kesinlikle en yeteneklisi olan Luka gibi birisine ihtiyaç vardı. Ya da belki de açıkgöz bir hikâye anlancısı olan Luka, sevilen bir edebî tasan olan, babasının Tann olduğu bir parthenios doğuran parthenos fikrine başvurmanın, İsa’nın yücelik iddialannı doğrulamaya yardım edeceğini düşünmüştür. Tarihçi Marina Wamer’in işaret ettiği gibi, Isa’nın rahme düşmesi ve doğumuyla, Yunan pagan geleneği olan parthenios (büyüdüğünde yüce, hatta mucizeler yaratan bir adam olan Tann’nın yan insan oğlu) arasındaki benzerlikler Hıristiyanlığın ilk yıllannda büyük tamşma yaratmıştır. Sonuçta İsa ilahi soydan geldiği iddia edilen tek tarihî şahsiyet değildi. Isa'nın doğumunu, her ikisi de benzer şekilde partheni-
os olarak ün yapan Platon ya da Büyük İskender gibi insanlarinkinden ayırt etmek için ciddi ve acil bir ihtiyaç vardı.Kilise Babalan Isa’nın benzersiz bir şekilde bakireden dogmasını açıklamak için çeşitli açıklamalar öne sürmüşlerdir. Şehit Justin, Meryem’in hamile kalmasının Leda ve Semelc’ninkinden farklı olduğunu, çünkü Meryem’in Tanrı tarafından
baştan çıkanlmayıp ya da zorlanmayıp özgürce ve hiçbir tensel zevk almadan Söz’ü kabul ettiğini ileri sürmüştür. Origen ise Meryem’in hamile kalmasının bir çeşit kendiliğinden mey-
dana gelen doğuş olduğunu iddia etmiştir. Ancak Elçilerin İman Açıklamasfmn geliştirildiği 4. yüzyılın sonuna gelindiğinde, İsa’nın “Bakire Meryem aracılığıyla Kutsal Ruh tarafından yaratıldığını” -conceplus est de Spirito Sancto, ex M ariaVirgine- öne süren bir örnek anlayış, Hıristiyanlığın orlak görüşü olarak benimsenmeye başlamışım Bundan sonra bile
İman Açıklamasının resmî bir Kilise belgesi olarak kabul edilmesi, bir dön yüzyıl daha beklemiştir. Bu da Meryem inancının belli ki temelini oluşturan bir unsumnun (İsa'ya nasıl hamile kaldığı) değiştirilmez bir gerçeğe dönüşmesinin bile ne kadar zaman alabileceğini gösterir.Meryem’in İsa’ya hamile kalmasına ilişkin fazlasıyla uzun süren sabit bir dogma oluşturma süreci, bugün Meryem olduğunu düşündüğümüz kişiliğin nasıl zamanla geliştiğini gösteren mükemmel bir örnektir. 4. yüzyılın sonunda, henüz tamamlanmamış olsa da az çok tutarlı bir Meryem imgesi bir araya gelmiştir. 390’da Papa Siricius'un, Meryem’in bekâreti-
nin ne hamilelik ne de doğum sırasında (in partu) bozulmadığını ilan etmesi gibi belirli olaylar, Meryem'in genel imgesini pekiştiren önemli anlara işaret etmiştir.Papanın mektuplarının ve konsey bildirilerinin yazıldığı ortamlarda sinsice dolaşan ve bunlara büyük ölçüde katkıda bulunan çok sayıda bugün anlaşılması zor olan bilgi, görüş ve
hayal kaynağı vardı. Bu kaynakların en önemlilerinden biri Protoevangelum denilen ve İsa'nın “kardeşi” James’in yazdığı
düşünülen “İncil öncesi” belgedir.2 Belgenin büyük olasılıkla yazıldığı tarih (İsa’nın doğumundan yaklaşık yüz yıl sonra
olurdu) göz önüne alındığında, bırakın gerçeklen kardeşi olmasını, yazarın İsa'yla tam olarak aynı dönemde yaşamış olması bile pek olası görünmez. Ancak 2. yüzyılın çok okumuş
Hıristiyanları bu belgeyi biliyor ve doğru olduğuna inanıyordu: Origen de İskenderiyeli Clement de, bakire doğumunun
kanıtı olarak bu belgeden söz ederler.
Sayfa 250 - IletişimKitabı okudu
·
7 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.