Diyalektik varlığı kendi iç hareket kurallarına göre inceleme bilimidir. Diyalektik, gerçekte, bilimlerde meydana gelen değişmeyi anlayan Alman filozofu Hegel (1770-1831) tarafından geliştirildi. Hegel, Heraklitos'un eski fikrini yeniden ele alarak, bilimsel ilerlemelerin de yardımıyla, evrende, her şeyin hareket ettiğini ve değiştiğini, hiçbir şeyin ayrı, tek başına olmadığını, her şeyin birbirine bağlı bulunduğunu saptadı ve böylece diyalektiği yarattı. Sonrasında Marks ve Engels tarafından daha da geliştirilerek sistemli hale getirilip bir disipline kavuşturuldu.