Fransız sürrealist ressam Rene Magritte’ın eserlerinden biri olan pipo resmi ve altında ''Bu bir pipo değildir.'' sözüyle hatırlayacağımız şu tablo; upload.wikimedia.org/wikipedia/tr/2/... üzerinden Michel Foucault'nun insan aklının sınırlarını zorlayacak muazzam eseri. Okuyacaklarım arasındaydı, 65 sayfa diye bir ara okurum diyerek ertelemiştim ancak öyle zorlayıcı bir kitap ki normalde yarım iş gününde bitecek kitabı neredeyse bir buçuk günde bitirdim. Hayli zorlayıcı bir eser ancak tek kelimeyle muazzam. Kitap, kelimelerin, sıfatların, isimlerin aklımızda yarattığı nesnel karşılıkları aslında hiç mi hiç karşılamadığı hatta düşündüğümüz 'şey' bile olmadığını anlatıyor bize Foucault. Pipo resminden hareketle, Magritte’ın pipo resminin altına ''Bu bir pipo değildir.'' diye yazması, imgelerin zihnimizde yarattığı tahribatı ortaya koyuyor. Çünkü o bir pipo değil, pipo tablosudur. Ancak bizler bu basit ayrımı imgeleme ve isimlendirme ile hatalı kodluyoruz aklımızda... ve nihayetinde o tabloya baktığımızda onun bir pipo olduğunu söylüyoruz. Tabi Magritte bu durumu tablolarıyla, Foucault ise kuramıyla açıklamış ancak bu sorun o kadar içsel bir noktada ki edebiyatta da bunu görmek mümkün bence. Kelimeler ve cümleler üzerinde sıfatlandırma imgeleme yanılsamaları mevcut. Mesela, ''Oku baban gibi, eşek olma.'' ''Oku, baban gibi eşek olma.'' buradaki sözü değerlendirmeye aldığımızda doğrudan iki cümleyle ne anlatılmak istendiğini açıklıyor insan. Ancak kelimelerin aklında yarattığı imgelemelerden kendini kurtardığı an orada sadece virgülün bir yanılsama yarattığını fark edecek. Keza bu basit örnek dışında siyasette bile imgelemelerden doğan sorunlu tutumlar bir çok toplumun geleceğini belirliyor. Burada ''büyük resmi görün gardaşım'' demiyorum tabi bir imgeleme kurbanı da ben olmayayım. Özgür düşüncenin farkındalığını yansıtan bir eser olmuş diyebilirim kısaca. Son olarak da şunu iddia ederek bitiriyorum; Bu bir kitap değildir.

Bu Bir Pipo DeğildirMichel Foucault · Yapı Kredi Yayınları · 20201,280 okunma

··

200 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.