Bir çoğumuz Cemil Meriç'i çok okuduğu için genç yaşında kör olduğunu duymuş ve böylece tanımışızdır. Ve yine okumayı sevdiğimiz için aynı korkuyu belki bizler de yaşamışızdır. Ama kitapta, otobiyografi bölümünde yazılandan anlaşılıyor ki, yazarın göz rahatsızlığı çocukken başlamış. Belki çok okumak süreci hızlandırmıştır ama ileri derecede rahatsızlık çok küçük yaşta yakalamış onu. Bir de onun okuduğu kadar okumak çok zor ki, ifade ettiği şekliyle okumadığı eser ve yazar kalmamış gibi. Yazarın düşünce yapısı olarak çok değişken bir hayat felsefesi olmuş. Kâh Türkçülerle (kendi tabiriyle) birlikte olmuş, kâh Osmanlı fikriyatını benimsemiş. Çocukluğunda Fransız, Ermeni hocalardan ders almış ama yazıyı kaleme aldığı dönem o yıllardan utandığını yazmış. Hem Marksist olmuş, sonuna kadar savunmuş; sonrasında Sait Nursi'yi göklere çıkarıp, nurcuları muhabbetle bağrına basmaktan bahsetmiş. Türk aydınına batı özentisi demiş, kendisi de Doğu felsefesini benimsemiş. Ayrıca her kültürü de okumuş. Bu yazdıklarım hep kendi otobiyografisinden alınmış bilgiler. Cemil Meriç hakkında şahsi görüşüm; mevcut duruma karşı çıkan biri olduğu. O dönem ne ön planda ise yazar ondan nefret etmiş sanki. Sevilen yazar, benimsenen kültür, mevcut yönetim şekli gibi... O an hangisi benimseniyorsa o, ona karşı olmuş. Hayatını ve kitabını okuduktan sonra bu görüşe vakıf oldum. Ama en tuhafıma giden durum -buna Namık Kemal de dahil- bir çok Türk aydın ve yazarı Avrupa hayranı olarak suçlama yoluna giden yazar; hem aynı batının bir çok yazarını okumuş, hem de kendisi Asya hayranı olmuş çıkmış. Kendi kültürüne sahip çıkılmasını savunmuş ama Osmanlı'da andığı yazar yok denecek kadar az. Ne sağcı, ne de solcu olduğunu yazmış ama tam bir Osmanlı hayranı. Kitaptan ve yazarın kaleminden bahsedecek olursam; yazarın manipüle etmeksizin yazdığı pasajlara hayran olduğumu söylemek istiyorum. Müthiş bir kalem. Bilgi birikimi ve aktarma üslubu hayranlık uyandırıcı. Bunların dışında kaleme aldığı yazar ve şairlerin bir çoğuna olumsuz yazmış. Bir kaç kişiyle sınırlı kalsa çok rahatsız etmezdi ama fazla öfke ve olumsuzluk özellikle taraflı yazıldığı zaman beni acayip geriyor. O bakımdan kitabın ilk çeyreği hariç çok sevdiğimi söyleyemeyeceğim. İlber Ortaylı 'nın tavsiye ettiği bir kitap olduğunu duyduğum ve yanlış yorumlamadığımdan emin olmak için, özellikle bilgi ve görüşüne güvendiğim iki yazar arkadaşımla da kitabı kısmen irdeledik. Tavsiye etme, etmeme ile ilgili her hangi bir yorum yapmak istemiyorum. Kişisel görüş ve çizginize, mantık çerçevenize göre karar vereceğiniz bir kitap olduğunu düşünüyorum. Sevgiyle ve kitapla kalın.

Bu ÜlkeCemil Meriç · İletişim Yayınları · 201821bin okunma

·

22 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.