" Prens Mışkin ile aramızdaki benzerlik yalnızca yaşımızın yirmi altı oluşundan ileri gelmiyor. Hepimizin yaşamında ' başıma ne geldiyse iyi niyetim yüzünden geldi ' dediğimiz anlar vardır. Mışkin bu cümleyi belki de hiç kurmadığı için " Budala " olarak adlandırılıyor. Sanırım ben bu cümleyi geç kullanmaya başlamak farkı ile Mışkin'den bir adım öndeyim. Mışkin'in öyküsünü özgün kılan etken onun budalalık derecesine varan iyi niyetinden sonuna kadar vazgeçmemesidir.
Kitapta üst tabaka Rus insanı, Dostoyevski'ye özgü bir dille bizimle buluşuyor. Rus insanına arada bir küfürler savuruyoruz bu buluşmada. Sizce Mışkin de verebiliyor mu bizimle bu tepkiyi?
Aslında kitaba Dostoyevski'nin ilk büyük eseri denmesinin bir sebebi var. Budala'da aşk ve iyilik konuları genel temayı oluştursa da sosyal sınıfların acımasız bir gerçekçilikle anlatılması eseri daha da büyütüyor. Bunun üzerine Hristiyanlık ve Roma tenkiti de eklenince kitabın niteliksel hacmi de artıyor. Ölüm teması da kitabın en sancılı, en hissedilir kısımlarını oluşturuyor. Psikolojik tahlilleri her eserinde olduğu gibi burada da bizi rahat bırakmıyor. Öyle ki Mışkin'in o yumuşak ruhunun yanı sıra Aglae, Filipovna, İppolit, Rogojin gibi karakterler de iyi ve kötü tüm yönleriyle hayran bırakıyorlar kendilerine.
Psikoloji ilminde söz sahibi olsaydım bölüm derslerine bir yenisini eklerdim: Dostoyevski...
