İngiliz yazar Francis Bacon'a ait Denemeler"in, 1597-1625 yılları arasında İngilizce dilinde dört edisyon, 1638 yılında Latince edisyon olmak üzere beş ayrı edisyonu mevcut. Okuduğum baskı, 1625 yılındaki edisyon esas alınmakla birlikte, diğer baskılardaki değişikliklere de yer vermekte. Gördüğüm kadarıyla çevirinin kalitesi ve kitabın editoryal tasarımı gerçekten memnuniyet verici. Bacon, zorluk içinde geçen çocukluk ve gençlik ve gençlik döneminden sonra tutkulu kişiliği sayesinde kariyerinde hızla yükselmiş; başsavcı, kralın özel danışmanı, başyargıç görevlerinde bulunmuş; Sir, Baron, Vikont payelerini almış bir isim. Memuriyet hayatı ise rüşvet ile yargılanması ve cezalandırılmasıyla son bulmuş. Kısacası, hayatında önemli iniş-çıkışlar yaşamış ve bu bir şekilde düşünsel ve felsefi açıdan kendisine önemli birikim ve tecrübeler kazandırmış. Montaigne'in aynı isimli Denemeler'i ile karşılaştırıldığında; Montaigne'in aynı isimli eserinde daha mütevazi, daha fazla kendi iç dünyasını anlama ve anlatma çabası içinde olduğunu görmekteyiz. Bacon ise daha çok Pragmatist ve Makyevelist bakış açısı ile öne çıkıyor. Bu bağlamda Bacon'ın Denemeler"inde; bir taraftan ikiyüzlülük yapmanın belli durumlarda gerekli olduğu, sömürgeciliğin erdemleri, kendi çıkarını düşünme bilgeliği anlatılırken; diğer taraftan bazı bölümlerde Türk yönetimlerinin tiranlığı, Türk askerinin kabalığı ve bayağılığı iddia ediliyor. Türklerin askerlikte ve devlet sınırlarını genişletmede olağanüstü işler başardığı konusunda hakkı da teslim edilmiş. Bunun dışında; ev seçiminden harcama yönetimine, sağlıktan eğitime, iş görüşmesinden yönetime, aşktan dostluğa, çevre dizaynından öğrenim ve kitap okumaya, yargıcın yükümlülüğünden öfke kontrolüne, siyasi partilerden faiz ve tefeciliğe pek geniş bir konu yelpazesi içerisinde birçok görüş ve öneriler sunulmuş. Aslında muhafazakar bir yanı da olan yazarın faiz ve tefeciliği hem olumlu hem de olumsuz yönleriyle objektif biçimde ele alması dikkatimi çekti. Okumakla ilgili şu sözleri de üzerinde düşünmeye değer: "... Okumaya ve öğrenime aşırı zaman ayırmak bir tür uyuşukluktur; bunlardan süs için yararlanmak ise sadece düşkünlüktür ve düşkünlüğün kendisine yarar, herhangi bir ilerleme kaydedilmez..." Sonuç olarak hoşumuza gitmeyecek bazı hükümler içerse de; hayata, olaylara, kavramlara farklı bir bakış açısı kazanmak açısından okunabilecek bir eser. Bozuk saatin bile günde iki defa doğruyu söylediği düşünüldüğünde; bunca yaşanmışlığı olan bir yazarın dikkate ve üzerinde düşünmeye değer önemli fikirler sunacağını kabul etmek sanırım yanlış olmaz. Bunlardan bir kısmının etikliği ve doğruluğu tartışılır olsa da...

DenemelerFrancis Bacon · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20171,271 okunma

·

77 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.