480 syf.
10/10 puan verdi
Bizə bizdən xəbərsiz öz əsərlərində can verən yazar-Dostoyevski!
Dostoyevski onu oxuyub da valeh olmamaq əldə deyil. İnsan duyğularını, qelbinin ən dərinliklərində gizlənən acını, izdirabı bu qədər mükəmməl şəkildə əks etdirən başqa bir yazar varmi?
Dostoyevski bizə qəlbimizdə ruhumuzun bir parçası olan, özümüzün belə xəbərimiz olmayan duyğuları xatırladır.
Sanki bizdən qabaq bizi görüb.
Dostoyevskinin dahiliyi də həmz buradadır.
Dostoyevskinin yalnız əsərlərinin məzmunu ilə yox, hətta adları ilə da bizə çatdırmaq istədikləri var. 
Ezilenler , 
İnsancıklar, 
Yeraltından Notlar ve s. Romanlarının adlarında bele biz qəhrəmanların yaşadığı yoxsulluğu, səfaləti, mənəvi böhranı görürük.
"Əzilənlər" İlk dəfə 1861-ci ildə Dostoyevski qardaşı ilə birlikdə yayınladığı "Zaman" jurnalında hissələrlə çıxarılmışdır.
"Əzilənlər"i oxuyub orada özündən, ruhundan bir parça tapmamaq imkansızdır.
Dostoyevskinin əsərlərində nə yoxdur ki? Aile, sevgi, dostlu, sədqət, yalan, pul hərsiliyi ve s. "Əzilənlər" romanında bunları yenidən bütün çılpaqlığı ile göz qabağına sərir Dostoyeviski.
Oxuduğumuz hər əsərdə bir obrazda özümüzü tapırıq, yaxınlıq duyuruq.
Lakin "Əzilənlər"də isə bütün obrazlarda özünüzü görəcəksiniz. Onların həyatında, onların hisslərini onlar kimi yaşayacaqsınız. Çünki Dostoyevski bizlərə bizdən xəbərsiz can verib öz əsərlərində.
Vanya...Ah Vanya, insanlığın təcəssüməsi. Gənc yazar olan Vanyaının yazarlıq sərgüzəştində Dostoyevskinin öz həyatında da parçalar tapmaq mümkündür. Öz prototipini də yaratdığı bu obrazla biz həm də Dosteyevskini öz qələmindən tanıdıq.
Nataşa obrazını çoxları "aptal aşık" adlandırsa da, öz sevgisini, xoşbəxtliyini başqaları uğruna fəda edən, təmənnasız və saf sevgisi ilə əslində ən böyük hörmətə o layiq deyildimi?
Alyoşa günümüz insanlarının tipikləşmiş forması. İradəsizliyi, uşaq ağlı və qəlbi ilə həyatının istiqamətin tapa bilmir. Həyat Alyoşa kimilər üçün bir fırtınadır, onlar ise fırtınada sovrulan bir yarpaq. Həyatın ən böyük oyunlarından biri də əgər qəlbin bir uşaq qəlbi qədər saf və təmizdirsə, saflığını itirməmisənsə, tragedik bir qəhrəman olmağa məhkumsan. Çünki hiylə-kələki, yalani, riyakarlığı ağıl adı altında kamuflyaj ediblər. Biz bunu 
Fareler ve İnsanlar eserinde Lennie obrazında da görürük. Əsərdə Prəns və Vanyanın dialoqu zaman Dostoyevski məhz riyakar insanlar ilə ağılı insanları qarşılaşdırır.
*"Dünyada her sey mahvolabilir, sadece bizim kılımiz incinmez. Dünya kurulali beri variz. Dünya altüst olsa da biz gene üstte kaliriz. Bizim gibilerin ne kadar çok yasadiklarina bakin, yeter size. Gerçekten çok uzun ömürlü oluruz; hiç dikkatinizi çekti mi bu? Seksen, doksan yasina kadar yasariz. Demek ki doga da bizden yana, ha"
--Nə üçün riyakar insanlar daha uzun yaşayır?
*"Akili bir insan dünyada çirkefin içinde yaşar, ya da can sikintisindan intihar eder, o zaman da dünya aptalara kalir tabi. Onlar mutlu olur!"
--Niye saf insanlar məhv olarkən, dünya axmaqlara qalır?
Ağılın təmsilçisi olan Vanyanın Riyakarlığı-Prənsi cavabsız qoyması nəyin simvolu idi? Bununla yazar nə deməyə çalışırdı?
Bəlkə də, Dostoyevskini deməya çalışdığı..
"Bu dünya həssas qəlbli insanlar üçün cəhənnəm olmaqla yanaşı...Bu dünya insanların, insan kimi yaşayacağı bir yer deyil. İnsanlığın bu dünya üzərində söz haqqı yoxdur?!"
Həqiqətən də elə deyilmi?
Dünya yaranandan günümüzə qədər nə vaxtsa, insanlıq və ədalət dünya üzərində hakim olubmu? İnsanlıq Riyakarlığı susdura bilibmi? Riyakarlığın hakim olduğu, insanlığın susduğu bir dünydır bu. Və dünya var olduğu müddətdə İnsanlığın bu dünya üzərində söz haqqı olmayacaq. Olsaydı, dünyada ədalət olardı.
Və Neli sənin haqqında nə isə yazmıram, çünki sənin yaşadıqlarının hamısı bir düş idi. Sən kiçik həyatına o qədər acını heç sığdırmadın, uşaq qəlbin ilə o qədər acını heç yaşamadın...Sən daima sevgi ilə qal, mənim qürurlu uşaq yönüm...
Əsərdəki əsas məqamlarda biri də valideyn ve övlad münasibətidir ki, biz bunu Smith ilə qızı və Nataşa ilə Nikolay Sergeiç timsalında aydın görürük. Hər övlad səhv edir. Bəs valideyn ne etmelidir? Övladını özünü atdığı cəhənnəmlə baş-başamı buraxmalıdır, yoxsa onu çəkib çıxartmalıdirmi oradan?
Son olarq da bu dünyandan bir Dosteyevski keçdi. Dünya var olduqca fırtınası durulmayacaq!
·
30 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.