Ömer Hayyam'ı bilmeyenimiz yoktur. Peki nasıl biliriz? Meçhul yaşamı ve rubaileri doğu bilimciler tarafından hâlâ araştırılan Ömer Hayyam, basmakalıp düşüncelerin, çeşitli ideolojik görüşlerin, kitapların, filmlerin hatta devlet politikalarının bir figürü haline dönüşmüş; bazen sapkın bir sarhoş, büyük bir isyankar olarak nitelendirilirken, bazen de büyük bir filozof olarak tanımlanmıştır. Doğrusu insanların hakkında birçok farklı görüşü serdedip birbirleriyle çetin bir ihtilaf içinde oldukları başka bir adam tanımadığımı rahatlıkla söyleyebilirim. Kitap, Çevirmen Sebahattin Eyüboğlu'nun kaleme aldığı üç farklı önsöz yazısı ile başlıyor. Okunan her kitaba önsözle başlamak mühim bir mesele. Kaldı ki yukarıda belirttiğim üzere kendisi ve rubaileri bunca yıldır çeşitli komplo teorilerinin etkisi altında yoğrulan bir adam, benim gibi yazının şiir şekline oldukça yabancı biri tarafından okunuyorsa Sebahattin Eyüboğlu'nun doyurucu bilgiler içeren önsöz yazısının çok daha mühim bir işlev kazandığı görüşündeyim. Kitaptaki tüm Rubailer, çevirmenin de belirttiği gibi Ömer Hayyam'a aitliği konusunda tartışmasız bir kesinlik barındırmıyor. Ancak çevirmen tüm bunlara rağmen kuşkuculuktan uzak bir şekilde rubailere yaklaşmanın daha doğru olacağı görüşünü savunuyor. Dolayısıyla ben de böyle başladım: sürekli karşıma çıkan, birkaçını ezbere bildiğim Hayyam'ın bu tartışmalı rubailerine. Bu arada ne yazık ki kapsamlı bir şiir tahlili yapacak birikimde olmadığımı kabul edip eserin içeriği ve genel teması üzerine izlenimlerimi ve beni sürüklediği noktayı yazmayı uygun gördüğümü belirtmek istiyorum. Totaliter rejimin hüküm sürdüğü bir devlette 'halk' dediğimiz topluluk köleliği yaşama tutunmak için bir hediye olarak kabul etmişken, içlerinden Ömer Hayyam denen bir adam çıkıp bu rubaileri yazmış. Kime? Kendilerinde köleliği yakışır bir sıfat olarak gören HALKINA... Dini vecibelerin, insan haklarının, yaşama özgürlüğünün yönetenlerin tekelinde olmadığını; 'vicdan' denen iradenin tüm eylemsel olgulardan daha üstün olduğunu dörder dizeden oluşan rubailerin içine gizlemiş Hayyam. Aykırı olmanın cezasının ölümle sonuçlandığı dönemde bu aykırı adam yazdığı dizelerde; zûlme karşı geliyor, haksızlığa boyun eğmemeyi öğretiyor, şarlatanlara- hilebazlara taşlayıcı bir üslûpla dürüstlük dersi veriyor adeta! Her dönemde olduğu gibi 'dinin' yönetenlerin kötü emellerini uygulaması için manifesto niteliğinde kullanılmasına atıfta bulunup yine dinin, gücün elinde yontularak gösteriş mekanizması haline getirtilmesini dile getiriyor. Hem kitap önsözünün beni ittiği amatör bir araştırma sonucu hem de okuduğum ve üzerine düşünmeye çalıştığım her rubaisinde ileri çağların adamı olduğu apaçık ortada olan Hayyam'ın, gerici bir toplum tarafından, gericilikle suçlanıp günahkar, isyankar, sapkın gibi yaftalar yemesini gülünç buluyorum. :) Düşünen ve düşündüren, bilim adamlığının getirmiş olduğu sorgulama ve sorgularken öğrenme yeteneğini buram buram hissettiren, birkaç rubaisini de burada duvarımda alıntı olarak paylaştığım Ömer Hayyam'ın bu büyük eserini müthiş bir keyifle okuduğu belirtmeliyim. Bir kitap ki özellikle böyle bir manzume, bir çırpıda okunup kitaplığın görünmez köşesine kaldırılmayı elbette hak etmez. Nitekim ben de Ömer Hayyam gibi büyük bir adamın günümüze ulaşan ya da ulaştığı düşünülen rubailerinden oluşmuş bu eserini, kitaplığımın güzel bir köşesinde barındıracak; zaman zaman rastgele bir sayfa açıp okuduktan sonra üzerinde uzun uzun düşünmenin deneyimini yaşamaya devam edeceğim. Son olarak, evrenselliği su götürmez bir gerçek olan Ömer Hayyam'ın; dini, etnik kökeni ve ideolojik görüşü ne olursa olsun, objektif yaklaşımı ilke edinmiş herkes tarafından okunması en azından okunduktan sonra değerlendirilmesi gerektiğini düşündüğümü söyleyerek inceleme yazıma tamamlamak istiyorum. Keyifli okumalar.

DörtlüklerÖmer Hayyam · İş Bankası Kültür Yayınları · 200622,2bin okunma

·

141 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.