SON DUYDUĞUMUZ ŞARKININ
ZİHNİMİZDE SÜREKLİ
DÖNMESİNE SEBEP OLAN NEDİR?
Bilişsel kasınma
Radyoda duyduğumuz son şarkının zihnimizde dönüp durması bazen günümüzü şenlendirse bile, eziyete dönüştüğü
zamanlar da yok değildir. Özellikle de o son duyduğumuz
şarkı müzik zevkimizle çelişiyorsa… Uzmanlar bu duruma
“bilişsel kaşınma” diyorlar. Çünkü beyin şarkının ritmine
takılıyor ve gün boyunca ritmler arasındaki boşlukları doldurmakla, yani bilişsel anlamda bir kaşıma yapmakla meş-
gul oluyor. Müzik dinlerken beynin işitsel korteks bölgesi
devreye giriyor. Amerika, New Hampshire’daki Dartmouth
Üniversitesi bilim insanları, deneklerin bildikleri şarkıları
dinlettiklerinde, işitsel korteksin şarkıyı otomatik olarak
tamamlamaya çalıştığını gördüler. Şarkı bittikten dakikalar
sonra bile, beynin aynı bölgelerinde bu hareketliliğin hiç
azalmadan devam ettiği tespit edildi. Sonuç olarak, bilişsel
kaşınmayı önlemenin bir yolu yok. Ancak her kaşıntı gibi,
onu da kaşıyor ve geçmesini bekliyoruz. Yani şarkıyı tekrar
etmekten kendimizi alıkoyamıyoruz. Tabii tıpkı sivrisinek
ısırığında olduğu gibi, kaşımanın sadece daha çok kaşıntıya yol açtığını da unutmamakta fayda var. Bitmeyen bir
döngü içinde aynı şarkıyı yüzlerce kere tekrar etmek, zihnin
rahatlamasını sağlamıyor. Aksine daha fazla tekrar etme
isteği doğuruyor. Araştırmalar, kadınların, müzisyenlerin ve
nevrotik, yorgun ya da stresli insanların bu sendromu daha
sık yaşadığını gösteriyor. Müzisyenler için denilebilecek bir
şey yok. Meslekleri icabı ritmler arasındaki boşlukları doldurmaya çalışmaları çok doğal. Söz konusu stresli insanlar
olduğunda, beynin yorgunluk nedeniyle tek bir noktada
takılıp, aynı şeyi tekrarlaması da pek şaşılacak bir durum
değil. Neticede, stres ve yorgunluğun doğasında bu var. Fakat kadınların, erkeklere oranla daha sık yaşıyor olmasının
sebepleri bilinmiyor. Bilişsel kaşıntıyı durdurmanın bir yolu
yok. Ancak beyni aldatarak ilgiyi başka yönlere kaydırmak
mümkün. Bunun için önerilen yöntemler ise şunlar: Başka
bir şarkı dinleyin. İşe yaramazsa, zihninizde dönüp duran
şarkıyı tekrar dinleyin. Bu da işe yaramazsa, vücudunuzu
zorlayacak bir fiziksel aktiviteyi deneyebilirsiniz.