İşte bu anlamda Beşeri fiillerde niyet İbnü”l-Arabi'ye göre bedene hayat veren ruh ve toprağa hayat veren yağmur suyu gibidir. Bu noktada İbnü'l-Arabi, “Ameller ancak niyetlere göredir. Kişiye de ancak niyet ettiği vardır...” hadisini zikreder.!* Bu sebeple, tıpkı yağmur suyuyla ölü toprak hayat bulup muhtelif çiçek, ağaç, meyve ve bitkiler bitirdiği gibi ameller de ancak niyetler ile hayat bulur, farklı kokular ortaya salar. Kiminden hoş kokular gelir, kiminden de kokuşmuş kötü kokular. İşte mükelleflerin amellerindeki bütün harekât ve sekenâtında niyet, toprağa hayat veren su gibidir. Dolayısıyla niyet, zâtı itibarıyla tek olup iliştiği, yani niyet edilen şey itibarıyla farklıdır.
Bu sebeple amellerde sonuç da bizzat niyet ile değil, niyetin iliştiği şeye göredir. Çünkü niyet bir fiile yönelmek ya da onu terk etmektir. Hal böyle olunca bir fiilin iyi ya da kötü, güzel ya da çirkin oluşu niyetten değil bu niyetin taallük ettiği ârızi durumdan kaynaklanır. Tıpkı yağmurun yağması, toprağın canlanıp farklı ürünler vermesi veya arazinin durumuna göre hiç mahsul vermemesi ya da oluşan sel nedeniyle yoksul, biçarenin evinin yıkılması şeklinde tezâhür edebilecek olan yağmur suyu gibi tek olan niyet de iliştigi şeye göre farkli şekilde tezahür eder.Bu durum, bu farklı tezâhür, tıpkı yağmur örneğinde olduğu gibi bizzat niyetten değil, niyetin iliştiği şeyden kaynaklanır. Bu noktada İbnü”l-Arabi, “Bunların hepsi bir su ile sulanır. (Böyle iken) yemişlerinde onların bir kısmını bir kısmına üstün kılarız.” (Ra'd 13/4) ayetini zikreder."
İşte bu şekilde yağmur suyu farklı yiyecek ve kokuların ortaya çıkışına sebep olduğu gibi niyet de iyi ve kötü ya da doğru ve yanlış fiillerin sebebi olur.
·
18 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.