Modern devlet aygıtının oluşturduğu "küçük insan" yığınlarını ustalıklı bir ironi ile tavsir ediyor Balzac. O küçük insanın hayallerini süsleyen daire başkanlıkları, bakanlıklar, müdürlükler vs. ise devlet aygıtının ne kadar hantal ve işi layıkıyla yapmaktan ne kadar uzak olduğunu gösteriyor. Kitabın yazılmasının üzerinden geçen 180 yılda değişen çok az şey var sanki. Üstelik karakterler de sadece devlette değil, her alanda varlığını sürdürüyor.
