Arkadaşımın Evi Nerede? (1987) ile başlayan 
Abbas Kiyarüstemi sineması ilgi ve sevgisi Albert Einstein’ın ait olduğu bilinen “Önyargıları yok etmek, atom çekirdeğini parçalamaktan daha zordur.” sözünü hatırlatır bana. İran sinemasıyla ilgili önyargım bu şiir gibi filmle ortadan kalkmıştı.
Sir Ken Robinson bir konuşmasında insanların pek çok ayrıntısını unuturuz, ama onların bizde yarattığı duyguyu unutmayız, demişti. Beni çok etkilemişti bu cümle, doğruydu, güzel filmler de böyleydi. Bazen pek çok ayrıntısı silinip gider hafızamızın kumlarından ama o filmin bizde yarattığı duyguyu unutmayız. Demek ki duygularımız, yani en ilkel ama zamana karşı en direngen yanımız; fikirleri, kavramları, renkleri, sözcükleri, şekilleri geride bırakacak kadar güçlü.
Tepedeki Yalnız Ağaç, Makbule Aras Eivazi, 8 Haziran 2020 (s.5)
1979 Yılındaki devrimden sonra, İran’ı terk etmemesinin, sinemasının güzelliğindeki belki de en önemli unsur olduğu şu sözlerinden anlaşılıyor: “Bir ağacı kök saldığı yerden ayırıp başka bir yere taşırsanız, ağaç meyve vermez olur. Verse de, kendi yerindeyken vereceği meyve kadar güzel olmaz. Bu, doğanın kanunudur. Bence, ülkemi terk etmiş olsaydım, aynen o ağaç gibi olurdum.”
Sinemasıyla şiirleri arasındaki ilişkiye dair bir yerde şunları söyler Kiyarüstemi: "Şiir, benim için çok önemlidir. Zihnimde oluşan görüntüler çok basit olabilirler, mesela birinin kâğıt bardakta şarap içmesi, ıslanmış kibrit kutusunun metruk bir evin duvarına dayalı durması veya evimin bahçesinin bir köşesinde, ayağı kırılmış bir sehpa. Bazı fikirler de biraz karmaşık olurlar, mesela ayağı kırılmış bir tayın sisli bir yoldan geçmesi, karla kaplı bir mezarlıkta görünen sadece üç mezar taşı, bir manga askerin gece ay ışığında karargâhlarına dönmeleri, bir yerde durup duran bir çekirge, bir katırın bir köyden diğer köye gitmesi esnasında kafasının üstünde uçuşup duran sinekler, yaprakları evin içine atan sonbahar rüzgârı, ceviz yığınlarının ortasında oturan elleri kararmış bir çocuk... Bunların her birini bir filme dönüştürmek ne kadar sürer? Bu görüntülerin hepsini bir filmde bir araya getirmek için nasıl bir hikâye bulunabilir? Şiire değer verme nedenim işte bu. Elime bir kalem alıp bunları bir şiir gibi yazdığımda ve bu görüntülerin herbirini üç dört satırda anlattığımda tatmin oluyorum. Kelimeleri yan yana getirdikten sonra tasvire dönüşürler, benim şiirlerim bir sonuca ulaşmamış filmlerdir.
Tepedeki Yalnız Ağaç, Makbule Aras Eivazi, 8 Haziran 2020 (s.8)
Çevirmen Makbule Aras Eivazi, “Haikularıyla tanıştığımda içimi bir aydınlık kapladı, her biri çiy tanesi gibi süzülüp akıyordu içimin toprağına. O toprağı suluyor, yeşertiyordu. Oldum olası sevdiğim bir türdü haiku ama Kiyarüstemi'nin haiku yazdığını bilmiyordum.” diyor, ben de öyle. Pusuda Bir Kurt, Abbas Kiyarüstemi’nin yazdığı “çiy tanesi” haikular, insanın gönül toprağını sulayıp, yeşerten…
Kiyarüstemi'nin haikuları da sineması gibiydi, dile değil görüntüye yaslanıyordu. Tıpkı kendisinin de söylediği gibi: "Gerçek hayatta karşılıkları olmayan karakterleri barındıran filmler ve gerçek üstü varlıklar ve olaylar benim ilgimi çekmiyor. Benim filmlerim gerçek insanları, gerçek karakterleri ve insanların gerçek vasıflarını gösteriyor. Şiirlerim de böyledir. Şiirlerimde de dünyadan olduğu gibi bir kesit alıyorum. Sanki bir çiçeğin fotoğrafını çeker gibi.
Tepedeki Yalnız Ağaç, Makbule Aras Eivazi, 8 Haziran 2020 (s.7)
Kendisi o kadar güzel ifade ediyor ki, fazla söze hâcet kalmıyor: "Pek çok klasik şiir vezne ve musikiye bağlıdır. Ama benim şiirlerimin daha çok görüntü özellikleri var. Pek çok şiirim, kolayca bir görüntü yaratırlar, bu nedenle şiirlerim bir dilden başka bir dile çok kolay çevrilirler ve bir şey kaybetmezler. Benim şiirlerim sınırsızdır. Ben şiiri görüyorum, okumuyorum."
··
315 görüntüleme
Çok iyi inceleme 👏👏👏
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.