Hâce Abdulhâlik Gucdüvâni
Bütün bu rivayetler onun ilk şeyhinin Hızır [aleyhisselâm] olduğunu göstermektedir. Hâce Yusuf-i Hemedânî ise onun sohbet şeyhidir.
Hâce Yusuf ve şeyhleri açık zikir yaptıkları halde Hâce Abdülhâlik gizli zikir yapardı. Çünkü ona böyle yapmasını Hızır [aleyhisselâm) söylemişti.
Bu yüzden Hâce Yusuf onun gizli zikir yapmasına ses çıkarmadı ve kendisine "Hızır'ın [as] size öğrettiği usule göre zikirle meşgul olunuz!" buyurdu.
Hâce Abdülhâlik Gucdüvâni
Hâce Yusuf-i Hemedânî'nin dördüncü ve son halifesidir. Hacegân büyüklerinin önderi ve bu silsilenin baş halkasıdır. Doğum ve ölüm yeri Buhara'nın Gucdüvân köyüdür.
Hırka, lokma ve mesken. Bunların üçü de temiz ve helâl olunca insanın bütün işleri iyi ve güzel olur.
Herim b. Hayyân, Üveys Karanî'ye ulaştı ve "Es-selamu aleyke" dedi. Üveys: "Ve aleyke's-selâm yâ Herím b. Hayyân!" dedi. Herim, Üveys'in bu büyük hâlini görünce ağladı ve "Ey Üveys! Sen beni daha önce hiç görmemiştin. Beni nasıl tanıdın, babamın ismini nasıl bildin?" dedi. Üveys şöyle cevap verdi: "Nefsim nefsin ile konuştuğu zaman, rûhum rûhunu tanıdı. Cesedlerin nefsi olduğu gibi, rûhların da nefsleri vardır."
Sağlam ve doğru işler, uyanık kalbden doğar. Doğru düşünceler temiz sırdan (gönülden) vücûda gelir. Temiz sır da nezîh ve mukaddes ruhtan doğar.
İşin gerçeği şudur ki, göz aslâ gözü ve görüleni hakkıyla göremez; akıl aslâ aklı ve düşünüleni hakkıyla anlayamaz, his aslâ hissedileni hakkıyla idrak edemez.
"Her şey ne için yaratılmış ise, o şey ona kolay gelir."
Buhârî, Kader, 2.
İnsanda îmânî bir düşünce (tefekkür) doğunca, İslâmî davranışlar da onun ardından gelir.
Din ile teselli olan, Hakk Teâlâ'nın zikri ile huzurlu ve mutlu olan kişinin yedi kat gök ve yer ile muhalefeti kalmaz, her şeyle barışık olur.
Basîret ve yakin ehline göre "canlı", avunup teselli olan kişidir. "Hayat" da avunmak ve tesellî olmaktır.
"İlâhî! Bizi bize bırakma, râzı olduğun şeyi bize nasib et, âkıbetimizi hayr eyle."
"Zâhirinizi dağınıklıktan kurtarın. Zâhiri dağınık olanın batını ve gönlü daha da dağınık olur."
Kalp ile zikir ağaç ve su gibidir. Kalp ile tefekkür ise ağaç ile meyve gibidir.
Nefsani ve şeytanî sevgi ile rahmnanî sevgi arasındaki fark şudur: mahlukatı sevince bunama ve delilik zuhur eder. Oysa Hakk Teâla'yı sevince gönle firasetz hikmet ve marifet doğar.