Medeniyet Tasavvuru
Fütûhat-ı Medeniyye'ye Giriş Kitabı olarak bir önsöz niteliğinde yazılan eser bizlere şunları aktarmaktadır;
Hikmeti yitiren hayat, bayatlar, solar. Hakikati yitiren hayatsa, insanı yalnızca ağlarına bağlar, soldurur. İlim, hakikatin ‘söz' hâlidir. İrfan, hakikatin ‘göz' (kalp gözü) hâlidir. Hikmetse hakikatin öz hâli. İlim, ‘çağrı'dır: İlâhî çağrı. İrfan, ‘çağ'dır: Nebevî çağ. Hikmet'se, çağlayandır: İlâhî ‘çağrı'yla buluşan, nebevî ‘çağ'la oluşan insanın, hakikati çağlayana dönüştürme çabası. İlim, ‘söz'ü zenginleştirir. İrfan, ‘göz'ü derinleştirir. Hikmet'se, ‘öz'ü gürleştirir. İlim, ‘ribat'tır: Hakikate bağlanma. İrfan, ‘irtibat'tır: Hakikatin bağlarını birbirine bağlama. Hikmet'se, ‘râbıta'dır: Bağ kurma, çağ kurma, ‘çağrı'yı gürül gürül akan, insanı yıkayıp arındıran bir ‘çağlayan'a kavuşturma. İlim, ‘bakış'tır. İrfan, ‘akış'tır. Hikmet'se varış. Hâsıl-ı kelâm, ilim, hakikatin toprağa düşürülen tohumudur. İrfan, hakikat ağacının tomurcuklanmasıdır. Hikmetse, filizlenen, yeşeren, tomurcuklanan hakikat ağacının meyveye durması.
Yusuf Kaplan 
Medeniyet Tasavvuru 
Nurullah Birlik
hayır, hayal ile yoktur benim alışverişim
inan ki her ne demişsem, görüp de söylemişim
şudur cihanda benim en beğendiğim meslek
sözüm odun gibi olsun, hakikat olsun tek.
Çok doğru bir tesbit bence
Ruveymî³ buyurdu:
"Amelde olan ihlás, o amelin sahibinin, işe karşılık olarak ne dünyada, ne âhirette hiç bir şey istememesidir!"
Ruveymînin bu sözü işarettir ki, nefsin payları ister dün- yada olsun, ister âhirette olsun makbul değildir. Cennette şehvetlerle nefsin ni'metlenmesi için ibadet eden bir kimse hastadır. Belki hakikat, amel ile Allah'ın cemâlinden baş- ka-sının kastedilmesidir. Bu söz (aynı zamanda) sıddikla- rın ihlâsına işarettir. O ise, mutlak ihlåstır.
Amma cennet ümîdi veya cehennem korkusuyla amel eden bir kimseye gelince: O, acelece verilen nasiblere iza- feten muhlistir. Aksi takdirde o, tenasül uzvuyla işkembe- sinin nasibini, talep etmektedir. Halbuki akıllılar nezdinde hakiki matlub, sadece Allah'ın cemâlidir.
İnsan, ancak bir fayda için harekete geçer. Fayda ve hazdan hissesi almamak ilâhı bir sıfattır.
“Ölüm. Gölgesi usulca ensemde gezinmeye başlayan bir hakikat. Varlığı daim olan ama farkındalığı son ana kadar insanoğlunu bulmayan kuvvetli bir hakikat. Ölüm sahibini bulduğunda maskesini indirir,gözlerini kaçırmazdı. Maske yere düştü, göz gözeydik artık.”
İnsanın devingen ve değişken yapısından dolayıdır ki hakikat kişilerle bilinmez, kişiler hâkikatle bilinir.
Sayfa 289
Her insan kendi hissesine düşen bir, iki kişilik saadet payı için kavga etmeli. Hiç olmazsa bu kavgayı yapmalı ki, asıl hakikat dünyasını bulsun.
“O hakikat ki içimde varlığını hayale döndürüp bütün benliğimi kuşattı, kapladı, sardı, sarmaladı. Zerre zerre, hücre hücre…”
Sayfa 263Kitabı okudu
"Ey Üstad! O, tekellüflü bir tevildir; hakikat şu olmak gerektir ki:
Hakikat tek bir kişinin yahut tek bir neslin kendi başına ihata edemeyeceği kadar büyük bir gerçekliktir.
Sayfa 70
Hayatta anlam bulmanın ikinci yolu iyilik , hakikat veya güzellik gibi bir şeyi , doğayı , kültürü veya en önemlisi başka bir insanı biricikliğiyle deneyimlenmek , onu sevmektir .
Sayfa 116Kitabı okuyor
Gücüm, hayatım, nem varsa kaybettim,
Kaybettim, ah, dostlarımı, neşemi.
Kalmadı hatta kibrim, azametim,
Oydu vehmettiren dâhiliğimi.
Hakikat budur dedikleri zaman
Karşımda sahiden bir dost zannettim.
Hakikatı anlayıp duyduğum an;
Çoktandır galip gelmişti nefretim.
Ama işte hakikat ebedidir,
Yaşarsa bir kimse ondan bihaber
Âlemde ömrünce gafil kişidir.
Tanrı soruyor, cevap vermek ister.
İyi ki ağlamışım ara sıra,
Elimde kalan servet bu dünyada.
Sayfa 320 - Alfred de MussetKitabı okudu
Hakikat gözlerinizin önündeyken görmüyorsunuz...
Sayfa 207 - HayykitapKitabı okudu
...hakikat kalbinde kaimmiş, git ama muhakkak kalbine dön...
Sayfa 62Kitabı okudu
