İyi ve kötünün ötesi
Gerçek olmayanı bir yaşam ihtiyacı olarak tanımak; bu, alışılmış değer duygularına tehlikeli bir biçimde karşı koymak olacaktır.
Sayfa 19Kitabı okudu
Modern dönemde tarihi yapan değil, yazan kurar. Bu anlamda bizâtihi tarihin kendisi modern insan için müze kurrmaktan ve maketler oluşturmaktan çok da farklı değildir. Antık Yunan ve Roma'nın ne olduğu, Doğu'nun, Batı'nın, fetsefenin, sanatın, düşüncenin, ileri ve gerinin, iyi ve kötünün ne anlama geldiği, bugünden tanımlanır ve belirlenir. Bir film senaryosu yazılır gibi tarih yazılır. Kimlerin insan, kimlerin vahşi olduğu belirlenir. Roller dağıtılır. İyi adam, kötü adam hepsi bellidir. Mısır, İran, Çin, Hint, Kızılderili, Afrikalı, İslam, Hıristiyan ve Yahudi tarihi gerçeklikleriyle tarihin dışına atılırken, modem insana göre yeni bir hafıza inşâ edilir. Yeni tanımlar eski gerçekliklere giydirilir.
Sayfa 52Kitabı okudu
Nietzsche bu bölümcede, insan denen hayvanın, varoluşuna bir anlam bulmaya yönelik temel bir ihtiyaç içinde bulunduğundan, kendine özgü bir hayvan olduğunu öne sürer. Yalnızca var olarak mutlu olamaz, yaşama bir erek ve değer yüklemek zorundadır. Bu gerçek, insanın tarihinin, başka insanları aydınlanmaya taşımaya çalışan (Buddha, İsa, Muhammet, Sokrates vb.) birçok önemli etik öğreticinin ortaya çıkışıyla karakterize edildiği anlamına gelmektedir. Ama etik öğreticilerin unuttuğu şey, der Nietzsche, varoluşun ereğine ilişkin öğretilerinin, zamanın doğası yüzünden, kaçınılmaz olarak demode olacağı ve komik görüneceğidir. Kendisini de bu öğreticiler soykütüğünün içinde gördüğü açıktır. Kendi tarihsel uğrağının koşullarını, “iyinin ve kötünün ötesi” olarak adlandırdığı geleceğin felsefesinin öğreticisi olarak tanımlamaya çalışır. Nietzsche, bizi verdiği derse inandırmaya çalışacak, yaşamlarımızı dönüştürebileceğine ikna edecektir ve tarih üzerinde çok derin bir etkiye sahip olacağını ümit eder (bunun iyi mi yoksa sağlıksız mı olacağını söyleyemez, ayrıca böyle bir yargı, pek basit ve pek insancadır). Ama aynı zamanda, öğretisinin günün birinde yetersiz ya da yersiz bulunacağını ve insanların artık kendisini okumayı gereksiz bulacağı bir günün geleceğini de kabul eder. Ama öncelikle öğretisinin “zamanı” gelmelidir.
pdfKitabı okudu
Bazı filozoflar da, iyi ya da kötünün nesnelerinin bizatihi kendilerinde var olduğunu ileri sürmekle birlikte, iyi ya da kötünün zorunlu olarak Tanrı’yla ilişkisinin olmadığını, bu anlamda ahlâkın otonom olduğunu savunmuşlar ve insan aklının iyi ya da kötüyü bulabileceğini ifade etmişlerdir.
