Sosyalizm kapitalizme karşı ilk saldırısını, kapitalizm bir kültürel hegemonya üzerinde henüz daha tam olarak bir hak iddia edemeden gerçekleştirmiştir.
Sosyalizm kapitalizme karşı ilk saldırısını, kapitalizm bir kültürel hegemonya üzerinde henüz daha tam olarak bir hak iddia edemeden gerçekleştirmiştir.
Kapitalizm, birçok başka kurumun ahlâki otoritesini yerle bir ettikten sonra kendisininkine karşı dönen bir eleştirel zihin çerçevesi yaratır. Burjuva, akılcı tutumun kralların ve papaların referanslarıyla yetinmediğini, oradan devam ederek özel mülkiyete ve tüm burjuva değer şemasına saldırdığını dehşetle keşfetmiştir.
"sınırsız kazanma açlığı kapitalizm ile aynı şey değildir, ne de onun ruhu ile aynıdır. kapitalizm, olsa olsa bu usdışı güdünün dizginlenmesi, en azından ussal olarak dengelenmesi ile özdeş olabilir. kapitalizm kazanç uğraşısı ile özdeştir yine de: sürekli, ussal, kapitalist işletmenin peşinde; hep yenilenen kazancın peşinde; verimlilik peşindedir. böyle olmak zorundadır. bütün bir ekonomik sistemin kapitalist düzeni içinde verimliliğe ulaşma olanağı taşımayan bir işletme batmaya mahkumdur."
18. ve 19 yüzyıllarda Osmanlı geri kalmışlığını açıklamak için, iki yöntem bazen çelişik bazen de tamamlayıcı bir biçimde kullanılıyor. Bunlara çok geniş bir şekilde alt-yapı ve üst-yapı yaklaşımları olarak niteleyebiliriz. Bu yaklaşımlardan birincisine göre Osmanlı geri kalmışlığı kapitalizm öncesi üretim ilişkilerinin dar ve donmuş kalıpları kırılamadığı ve bir sanayi devrimi yaratılamadığı için doğmuştur. "Sivil toplum"un ve "ulusal burjuvazi"nin gelişmemiş bulunmaları, bu görüşün başlıca dayanaklarına teşkil ediyor. Üstapı yaklaşımı ise Osmanlı çöküşünü bir kültür ve zihniyet sorunu olarak ele almakta ve Batı'da Rönesans'tan itibaren gerçekleşen kültür devriminin Osmanlı Devletinde karşılığının bulunmadığını vurgulamaktadır.
İmge Kitabevi 1998 Sayfa: 121
Her bir çeşit toplumun nasıl bir makine biçimine karşılık geldiği gösterilebilir :
- Basit mekanik makineler hükümran toplumlara,
- termo-dinamik makineler disiplinci toplumlara,
- sibernetik makineler ve bilgisayarlar kontrol toplumlarına
denk gelir...
