Abdülhamit Döneminde Sansür 1
Cevdet KudretSözler ve Alıntılar
Osmanlı memleketlerinde basımevi açmak isteyenlerin elinden padişahın kutsal haklarına ve devletin çıkarlarına dokunur eserler basmayacağına dair senet alındıktan sonra Dahiliye Nezaretinden ruhsatname verilir (m.5)
Evleri basmak, kişileri sürmek, gazeteleri kapatmak, toplantıları yasaklamak vb eylemlerle otuz üç yıl sürecek ve gittikçe şiddetlenecek olan bu baskılı yönetim, Abdülhamit’in tahta çıkışından bir yıl sonra işte böyle başlamış, toplumun özellikle aydın kesimini kasıp kavuşmuştur.
Abdülhamit döneminde gazetecilik iyice güç, tehlikeli bir işti... İp üzerinde cambazlık belki bu kadar ustalık gerektirmezdi.
Sayfa 54 - CumhuriyetKitabı okudu
Meclisi toplamak, kapatmak, yeniden seçim yaptırmak yetkisine sahip olan (m.35,73) padişah, Rus savaşının açılmasına sebep olduğu bahanesiyle meclisi kapatmıştır. Yine aynı kanunun başka bir maddesinin: “ Genel Meclis toplantı halinde olmadığı zamanlarda devleti muhtaradan ya da genel güvenliğin bozulmasından korumak için vekiller heyetinin vereceği kararlar kanun hükmündedir.” (m.36) hükmüne dayanarak da Vekiller Heyeti’ne bir sıkıyönetim kararmamesi yayınlatmıştır. Bu kararnamede şöyle bir madde vardır:
“Askeri hükümet, gerekli görünen kişilerin evlerini aramaya; şüpheli ve sabıkalı güruhtan olup hükümetçe tutuklanmaları, sıkıyönetim altına alınan yerde konutları olmayan kişileri başka bir yere uzaklaştırmaya; zihinleri karıştıracak yayın yapan gazeteleri hemen kapamaya ve her türlü cemiyeti (kurullar, toplantılar, dernekler) yasaklamaya yetkilidir (m.6)
Yabancı basında Abdülhamit’i övmek için yazılmış olanlar dışında Türkiye’den söz eden her kitap gümrükle tutulur ve alıkonulurdu.
Abdülhamit han emperyalistlere kafa tutmuş
Devletin dostu ve müttefiki olan hükümdarlara dokunur söz ve deyimler kullanan (m.17) yabancı devletlerin elçilerini, temsilcilerini, memurlarını kötüleyen gazeteler bir ay kapatılır.
"Encümen-i Teftiş ve Muayene 'ce, zararlı ol-
malarından dolayı şimdiye kadar tutuklanıp
el konularak toplanıp kalmış ve Kâğıthane ci-
varında yakılıp yok edilmesi için izin istenmiş
olan yüz elli çuval kitap ve kâğıtların oraya
yollanmasından vazgeçilerek Nezâret avlu-
sunda veya o civardaki bir yerde yakılıp yok
edilmek için, Allahın gölgesi olan padişahın
sözlü iradeleri bulunduğundan, Nezâret, da-
iresinin arka tarafındaki bahçede adı geçen
kâğıtların bi demirkafes içinde yakılıp yok
edilmelerinin mümkün olduğu anlaşılmıştır;