Ali Suavi'nin Türkçülüğü
İsmâil Hâmî DânişmendAli Suavi'nin Türkçülüğü Gönderileri
Ali Suavi'nin Türkçülüğü kitaplarını, Ali Suavi'nin Türkçülüğü sözleri ve alıntılarını, Ali Suavi'nin Türkçülüğü yazarlarını, Ali Suavi'nin Türkçülüğü yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
(Ali Suâvi) ibadetin Türkçeleştirilmesi, yâni namaz sûrelerinin Türkçe okunabileceği kanaatindedir ve bu hususta (İmân-ı A'zam)ın fetvâsına istinad etmiştir. (Suâvi) bu kaanatini arapçanın Türkler nazarında "Arap dili" değil, "İslâm dili" olduğundan bahsederken anlatır.
Sayfa 34 - Chp Genel Sekreterliği NeşriyatındanKitabı okudu
Zaten Türk diliyle Hind-Avrupa dilleri arasında ilk Etimolojik mukayeseleri yapmış olmak şerefi de (Ali Suâvi)ye aiddir:
Garbin ilmî ıstılâhlarını aynen kabul teklifinde belki de bu çok mahdud, fakat çok mühim mukayeselerin tesiri olmuştur.
Sayfa 34 - Chp Genel Sekreterliği NeşriyatındanKitabı okudu
"Arap ve Acem gramer kaidelerinin Türk dilinden atılmasını isteyen (Ali Suâvi) arapçanın cemi kaidelerine bile sabır edemezdi. (Ulûm Gazetesi, "Lisan ve Hattı Türkî", nüsha 3, s. 123.)"
Sayfa 33 - Chp Genel Sekreterliği NeşriyatındanKitabı okudu
"(Suâvi)nin ırk, dil ve kültür tezlerinin yanında millî dil ve millî siyaset dâvâları da vardır.
Dil dâvâları şu üç esasa ayrılabilir:
1- Türk dilinden eski inşânın uzun cümleleri, lüzumsuz ecnebi kelimeleri ve gramer kâideleri kaldırılarak dil sadeceleştirilmelidir.
2- İlmî ıstılâhlarda Avrupa medeniyetinin beynelmilel şekilleri kabul edilmeli ve arapçayla acemceden uydurma Osmanlı ıstılâhları Türk dilinden atılmalıdır;
3- Hutbelerle namaz sureleri Türkçeleştirilebilir ve Türkçe namaz kılanabilir.
(Suâvi)nin bunlardan başka bir de siyasî dâvâsı vardır: Haricî Siyasetin milliyet fikrine istinad ettirilmesini ister."
Sayfa 32 - Chp Genel Sekreterliği NeşriyatındanKitabı okudu
"(Fârâbi), (İbn-i Sinâ), (Buhârî), (Mâtüridî), (Merginînanî), (Cevherî), (Gazâli), (Tusî), (Zimahşerî), (Teftâzânî) vesaire hep Türk
alimleri ve Türk yetiştirmeleridir. Bu vaziyete göre Müslüman ırktan önce yazının icad ve tâmimiyle beşer kültürünü yapan Türkler, müslümanlıktan sonra da islâm kültürünü yapmışlardır." - (Ali Suâvi)
Türklüğün bu bu cephesine askerî cepheden fazla ehemmiyet verir."
Sayfa 31 - Chp Genel Sekreterliği NeşriyatındanKitabı okudu
"(Ali Suâvi) için bu dil "Lisan-ı Osmanî"(Osmanlıca) değil, "Lisan-ı Türkî" (Türkçe)dir ve dünyanın en mükemmel dili olan bu dilin Oğuz efsanelerine karışacak kadar eski bir yazısı vardır:
(Suâvi)ye göre bu yazı "Uygur hattı"dır. Fakat bu etüdünü 1869 da yazan (Ali Suâvi) "Orhon yazısı"ndan henüz haberdar değildir çünkü büyük Türkolog (Thomson)in "Orhon" yazısını halle ait
neşriyatı o tarihten yirmi dört yıl sonra, yânii 1893 tarihinde "Danimarka Ulûm ve Edebiyat Akademisi Bülteni"nde çıkmıştır."
Sayfa 30 - Chp Genel Sekreterliği NeşriyatındanKitabı okudu
"İslâm kültürü Türk eseridir. (s. 125)"
- Ali Suâvi
Sayfa 30 - Chp Genel Sekreterliği NeşriyatındanKitabı okudu
"(Ali Suâvi) eskiliğini ve eski yazısını müdafaa ettiği Türk dilinin bütün dillerden üstün oluğunu da kanidir..(Nüsha3, s. 116.)"
Sayfa 30 - Chp Genel Sekreterliği NeşriyatındanKitabı okudu
"Eski Mısırlılardan daha eski olan bu muazzam ırk.." - Suâvi'ye göre yalnız askerlik itibariyle değil, kültür itibariyle de dünyanın en büyük ırkıdır. (Suâvi)"
Sayfa 29 - Chp Genel Sekreterliği NeşriyatındanKitabı okudu
Türklüğü ve Türk tarihini yalnız Osmanlılarla müslüman Türk devletlerine hasretmeyip tıpkı (Süleyman Paşa) gibi muhtelif kollara ayrılmış büyük bir câmia şeklinde tetkik eden (Ali Suâvi)nin bu husustaki fikirleri «Irk», «Dil» ve «Umumî kültür»
sahalarına ait üç ana teze ayrılabilir. Bu tezleri şöyle hulâsa edebiliriz:
1- Türk ırkı askerî, medenî siyasî rolleri itibariyle bütün ırklardan üstün ve eski bir ırktır;
2- Türk dili dünyanın en zengin ve en mükemmel dilidir: Avrupa'nın en büyük dilleri bile Türk diline nisbetle geridir;
3- Türk ırkı dünya kültür tarihinde en büyük rolü oynamış ve bilhassa islâm kültürünü Türkler vücuda getirmişlerdir.
Sayfa 28 - Chp Genel Sekreterliği NeşriyatındanKitabı okudu