Beylikler tarihi Anadolu’da Orta Çağ’ın öyküsüdür. Burada bizim tarihimizin nasıl başladığıdır. Anadolu’daki uygarlığımız, aslında Selçukluların ve Beyliklerin ilk tohumlarını atarak yeşertmiş olduğu bir kültür mirasıdır. Bu uygarlık, onların inşa etmiş olduğu kültürel güç ve eşsiz güzellikteki sayısız mimari eser ile hayat bulmuş, kalıcı olabilmiştir. Bu dönemin öyküleri ve tarihi, insanın yaşam mücadelesinin de özetidir aslında. Anadolu’nun bizlere anavatan olması, Anadolu Selçuklu Devleti ve o dönemde kurulmuş beylikler sayesinde mümkün olmuştur.
Selçuklular yıkılırken bu beylikler arasından çıkan Osmanlılar diğerlerinden daha fazla güçlenerek üstün bir duruma gelmişler ve kısa bir sürede de büyük bir devlet kurmuşlardır. Tüm diğer Beylikler de kimisi sonuna dek savaşarak kimisi de sonunda teslim olarak Osmanlılar tarafından kendi topraklarına katılmışlardır.
Divriği’de UNESCO koruma kapsamındaki eşsiz Mengücekli eseri Ulu Camii ve Şifahanesi, Beyşehir’deki Eşrefoğlu eseri Ulu Camii ve Külliyesi, Selçuk’taki Aydınoğlu eseri İsabey Camii, Birgi’deki Aydınoğlu Mehmed Bey Camii, Kastamonu’daki Candaroğulları eseri İsmail Bey Külliyesi, Afyonkarahisar’daki Sahibataoğulları eseri Ulu Camii, Adana’daki Ramazanoğulları eseri Ulu Camii ve Külliyesi, Silvan’daki Artuklu eseri Malabadi Köprüsü, Mardin’deki yine Artuklu eserleri Ulu Camii ile Zinciriye Medresesi ve sayamayacağımız, sıraya koyamayacağımız kadar eşsiz emekli eser ve onları yaptıran müstesna beyleri bizler tarafından bilinmeyi fazlasıyla hak etmektedirler...
