Atatürk Dönemi Demokratikleşme 1920-1938
KolektifSözler ve Alıntılar
Mondros Mütarekesini takiben İstanbul’a çağrılan Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919 tarihinde IX. Ordu Kıt’aatı Müfettişi olarak Türk kuvvetlerinin dağıtılmasını teftiş etmek ve Doğu Karadeniz olaylarını araştırmak için Samsun’a çıkmıştır.
Fâtih Sultan Mehmed, “Tanrı’nın saltanatı bağışladığı oğlum, devletin iyiliği için kardeşlerini yasal olarak öldürebilir. Ulemânın çoğu bunu mübah buluyor” dediği meşhur kanunnamesiyle yaygın olan bir âdet kanunlaştırılmıştır.
Saltanatın kaldırılması ile ilgili kararın alındığı oturum sona ermeden önce TBMM İcra Vekilleri Heyeti Başkanı Rauf Bey (Orbay)’in teklifi ile 1 Kasım gecesi ve sonraki gün bütün yurtta bayram olarak ilan edilmiştir.
Sayfa 94
İsmet Paşa konuşmasının dahili siyaset ile ilgili kısmında 1930’daki belediye
seçimlerine kadın-erkek tüm vatandaşların katılmasına değinmiş, kadının toplum hayatında layık olduğu yere getirilmesi noktasında varılan noktadan söz etmiş; açıklanan parti programında da kadınların milletvekilliği konusuna dair vaatte bulunulmuştur.
1924 Anayasası
Anayasa, devletin temel yapısını, teşkilatlanmasını ve işleyişini düzenleyen kuralları gösteren, halk oylamasıyla kabul edilen, temel hak ve özgürlükleri ortaya koyan temel yasadır.
Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinde toprakların yönetilmesi anlayışı hanedan üyelerinin katılımı doğrultusunda gerçekleşmiş olsa da kendisinden önceki Türk devletleriyle arasındaki en büyük farklılık toprakların oğullar arasında paylaşılmamasıdır.
Sayfa 64
Mustafa Kemal Paşa, kongrede son söz olarak “Mukadderata hâkim milli iradenin
ancak Anadolu’dan doğacağını ve milli iradeye müstenit bir milli şura ve keza kuvvetini milli iradeden alacak bir hükümetin teşkilini” ilk hedef olarak belirtmiştir.
Erzurum Kongresi; Heyet-i Temsiliye'nin oluşturulması.