Bilim Felsefesi
Dominique LecourtSözler ve Alıntılar
Güncel araştırmaların aşırı uzman işi olmasını ve teknikliğini özür olarak gösterenler olduğu gibi, düşüncenin ayrıcalığını düşünceye saklamak isteyerek, “bilim düşünmez” diyen Alman filozof Martin Heidegger’in (1889-1976) bu tezinin karikatürvari bir versiyonunu benimsemekte birbirleriyle yarışanlar da çoktur.
Bilim, hareket ve çekim yasasını geçersiz kılmamıştır. Dolayısıyla, bu düzenin geçmişte geçerli olduğunu kabul edersek, gelecekte de geçerli olacağına inanmak için ne gibi nedenlerimiz olabilir? Şu cevap verilecektir: Çünkü gelecek olan şey sürekli olarak geçmiş halini almıştır ve “geçmiş geleceklerden (Russell) edindiğimiz deneyim bu düzenin varlığını daima onaylamıştır.
Mantık, diyecektir Wittgenstein, “dünyanın aynası”dır.
Ampère bu düzenin insanın bilgi yetenekleri arasında var olduğunu ileri sürdüğü düzene eklenebileceği görüşündedir. Böylece, bilimlerin tarihsel evrimini olduğu kadar, bilme kapasitelerinin bireysel gelişimini de açıklayabileceğini varsayar.
Pennsylvanya Universitesi’nde uzun süre ders verdikten sonra Harvard’a atanan Nelson Goodman (1908-1998), ünlü “Hume problemi"ni ardıllarının yanlış ortaya koyduğu fikrindedir. Goodman tümevarıma mantığın bir başka güçlüğüne vurgu yapar. Asıl önemli olan, geçerli kabul edilen tümevarıma yargıların üretim koşullarını ortaya çıkarmaktır. Amerikan bilim felsefesinin önemli eserlerinden biri olan Fact, Fiction and Forecast’te (1954) [Olgu, Kurgu ve Tahmin], Goodman, özünde “geçerli tahminlerle geçersiz tahminler arasında ayrım” olduğunu ortaya koyarak, söz konusu problemi tümüyle yeniden ele alır.
Felsefe, kültürel, edebi, sanatsal ve politik tartışmalardan kendini soyutladı; her türden tarihsel yaklaşımı reddederek, felsefe tarihine sırtını döndü. İster fenomenoloji olsun, ister varoluşçuluk ya da Marksizm, Avrupa felsefesinin egemen okullarını küçümsedi. Amerika Birleşik Devletleri’nde felsefe, “giderek daha sofistike bir hal alan çözüm yöntemlerinin ve önceki teşebbüslerin -tümevarım, serbest istenç, öteki, dış dünya...- sağlam geleneğiyle birlikte bir avuç sorun”dan ibaretti artık.
Metafizikçiler, bu mantıkçının gözünde, yeteneksiz müzisyenlerdir.