Çerkez Ethem
Ahmet Efe (Osmaniyeli)Sözler ve Alıntılar
“Bu suretle temeli ve iskeleti Taşnaklardan, ruhu İngilizlerden ve eti Kürtlerden oluşan bu cemiyete Hoybun dediler.”29
----------------------------------------------------------
29) a.g.e., s. 22 vd. Gerçekten, kitabın 74-80. sayfaları arasında yer alan ve aşağıda kısmen yayınlayacağımız Hoybun’la ilgili program-tüzük gibi belgelerde tek bir Ermeni adı dahi geçmemesi, Kürtlerin İngiliz emperyalizmince nasıl kullanıldığının ibretlik bir göstergesidir.
Sayfa 593 - Bengi Kitap Yayın
Ve Batı Trakya...
(...) Dedeağaç ve havalisi Müslüman köyleri tamamen adalara sürgün edilmiştir: Çocuklar ve kızlar Dedeağaç’ta denize atılmıştır. Sürgünden, yapılan mezalimden sağ kahp da çıldıranlar pek çoktur. Kısaca, mezalimi anlatmak gerekirse ‘Batı Trakya bir insan mezbahası halindedir’ diyebiliriz.
(...)
Heyet-i Faâle’den
İskeçe’li İsmail
Heyet-i Faâle’den
İskeçe'li (İmza)
(Cemiyet mühürü)”112
Kâtibi Umûmi
Doktor (İmza)
--------------------------------------------------------------
112) 112 a.g.e., s. 468 vd. “İskeçe’li”, Arif Bey; “Doktor” da Hikmet Feridun Bey’dir. Bıyıklıoğlu, a.g.e., c.II, s. 45 vd.
Sayfa 545 - Bengi Kitap Yayın
Çerkez Ethem ’in Kürt aşiretlerine silah sağlamayı üstüne alarak, durdurulan isyanın tekrar başlatılması için çalıştığı bildirilmektedir.(9)
-------------------------------------------------------------
9) Bingöl, a.g.m.
Sayfa 586 - Bengi Kitap Yayın
1922 Eylül’ünde Batı/Kuzeybatı Anadolu’nun istirdadına kadar çok önemli görevler yapacak Demirci Akıncıları’nın ilk çekirdeği, Parti Pehlivan Ağa ve Usturumca’lı Halil Efe’nin komutanlığında oluşturulur. Ethem’e karşı kurulduğunu daha önce belirttiğimiz Destek Bölükleri ’nin mevcutları da bununla birlikte artırılmaya başlanır.
Sayfa 378 - Bengi Kitap Yayın
16 Eylül 1920 Ali Fuat Paşa'ya Çekilen Şifretelden...
...İngilizler, nasıl dahili propaganda ile memleketimizi kısmen ellerine geçirmek istiyorlarsa, Ruslar da her şeyden evvel dahili darbeler ile memleketimizi ellerine geçirmek istiyorlar.”
Sayfa 156 - Bengi Kitap Yayın
Daha sonra gelişecek olaylardan, İngilizlerin bu hazırlıklarının 1930’da patlak verecek Ağrı isyanı için yapıldığı ortaya çıkacaktır. Nitekim, Şeyh Sait ve Ağrı isyanlarına katılan Haşan Hişyar Serdi de Ağrı isyanının Şeyh Sait isyanının devamı olduğunu belirtmektedir.15
Bu isyan Kürt-Ermeni örgütü Hoybun tarafından organize edilip Çerkez Ethem’in de destek verdiği Cumhuriyet’e karşı ciddi bir kalkışmadır.
-----------------------------------------------------------
15) Görüş ve Anılarım, s. 360 vd.
Sayfa 388 - Bengi Kitap Yayın
İlk önce onu söylemek isteriz ki; Ethem ve ailesi hiç de yoksul değildir. 1860’larda Kafkaslar’dan Anadolu’ya sürgün gelmelerine karşın; Bandırma ve Manyas’ta çok geniş arazileri ve çiftlikleri ile değirmenleri vardır. İzmir ve civarında da gasp yoluyla sahip oldukları çiftlikler vardır. Bunu Çerkez Reşit, bizzat TBMM ve Mustafa Kemal Paşa’nın huzurunda şu şekilde açıklamaktan da çekinmemiştir: “...Bizim için hayatımız, onurumuz ve çıkarlarımız, bu milletin, bu vatanın hayat ve çıkarlarından yüksektir. Biz İzmir ve dolaylarında geniş araziye, çiftliklere ve servete sahibiz; size iştirak etmekle büyük işler, büyük fedakârlıklar yaptık. Yunanlılarla beraber kalabilirdik ve Venizelos ile ben diz dize oturabilirdim...”354
---------------------------------------------------------------------
354) TBMM ZC, c.VII, s. 225 vd.’den naklen, Ayaklanmalar, s, 222 vd.; Nadi, ÇEKİ, s. 73 vd.
Sayfa 171 - Bengi Kitap Yayın