Edebiyat Kuramları ve Eleştiri
Berna MoranSözler ve Alıntılar
"Resim sessiz bir şiir , şiir konuşan bir resimdir."
Sayfa 18
Sanatta toplumculuğu daha fazla sınırlamak ve elini kolunu bir ideolojiye bağlamak hatadır.
Sayfa 95Kitabı okuyacak
İşte bunu anlatmaya çalışıyordum...
Tarihsel eleştiri yapanlar, bazen eserleri, değerlendirmeye gelince, yanlış bir ilkeye saplanırlar. Derler ki, eser çağındaki amaca ulaşabilmiş ve o çağın okurunun eserden beklediklerini yerine getirmişse başarılı bir eserdir. Biz bugünün açısından yargılamamalıyız eseri, o çağın açısından, o çağın zevkine göre yargılamalıyız. Oysa eseri kendi geleneği, kuralları içinde, aslında olduğu gibi görmek başka bir iş, aslında olduğu gibi görülen bir eserin iyi veya kötü olması başka bir iştir. Her çağın güzellik anlayışı başkadır, bundan ötürü eseri kendi alıştığımız ölçülere göre yargılamayalım, o çağın yargısını kabul edelim dersek tam bir göreciliğe düşeriz. Tersini yapmak, dar bir anlayışa kapılmak da yanlıştır, çünkü edebiyat eserlerinin çeşitleri zengindir. Herhalde bir edebiyat eserini hemkendi çağındaki hem de onu izleyen çağlardaki eserleri göz önünde tutarak, belli bir çizgi üzerinde aldığı yere göre değerlendirmek daha doğru olacaktır.
Tarihsel Eleştiri
Olaylar rastlantılarla, mucizelerle açıklanamaz; psikolojik ve sosyal kanunlarla açıklanabilir.
Oysa dengeli insan, bilge kişi, aklını kullanarak duygularını dizginlemesini bilen kişidir.
Gerçi hayatta öyle olmuyordu; kötüler her zaman cezalarını bulmuyor, iyiler mutluluğa kavuşmuyorlardı.
Edebiyat, dizginlememiz gereken duygusal yanımızı coşturur.