29 Şevval 599 (11 Temmuz 1203) tarihinde Musul’da (Mevsıl) dünyaya geldi. Dedelerinden biri için zikredilen Beldecî/Büldecî (?) nisbesi bir icâzetnâmede Belûcî şeklinde geçmektedir ki (Abdullah Efendi el-İsfahânî, III, 248) bu Belûcistan asıllı olabileceği ihtimalini akla getirmektedir. Temel eğitimini babasından aldı. Musul nakibi Kemâleddin Haydar b. Muhammed b. Zeyd el-Hüseynî’den okudu. Musul, Dımaşk ve Bağdat’ta hadis dinleyip çeşitli dersler aldığı âlimler arasında Mahmûd b. Ahmed el-Hasîrî, Şehâbeddin es-Sühreverdî, Abdürrahîm b. Abdülkerîm es-Sem‘ânî, İbnü’l-Ahdar, İbn Sükeyne, İzzeddin İbnü’l-Esîr, Ruhâvî ve İbnü’l-Hâcib gibi önemli şahsiyetler bulunmaktadır. Bir müddet Kûfe kadılığında bulunan Mevsılî azlinden sonra Bağdat’a yerleşerek ölünceye kadar Meşhed-i Ebû Hanîfe’de tedris, telif ve fetva işleriyle meşgul oldu. Fıkıh ve usul sahasında devrin otoriteleri arasında yer alan âlim, mezhepte kuvvetli görüşleri zayıflarından ayırt edebilecek derecede ilmî yeterliliğe sahip fakihlerden (ashâbü’t-temyîz) sayılmıştır. Talebeleri arasında çeşitli mezheplerden Abdülmü’min b. Halef ed-Dimyâtî ve İbnü’l-Fuvatî gibi âlimler bulunmaktadır. Babası Mahmûd, kardeşleri Abdüddâim, Abdülkerîm ve Abdülazîz de birer ilim adamıydı. Dindar, hayır ve vera‘ sahibi, melik ve âyâna karşı azametli, fukara ve talebeye karşı mütevazi davranırdı. 19 Muharrem 683 (7 Nisan 1284) tarihinde Bağdat’ta vefat etti.