Etik Ahlak Felsefesi
Ahmet CevizciSözler ve Alıntılar
Hobbes’a göre, söz konusu doğal savaş halinden çıkmak insanın çıkarına olup, aydınlanmış egoizmin bir gereğidir ve bu kurtuluşu sağlayacak olan şey de doğa yasasıdır.
Sayfa 70
İnsanın rasyonel karar ya da buyruklarıyla fiziki yasalar arasındaki boşluğu arzu ve iradeye ilişkin görüşünü temele alarak kapatmak amacı güden filozof için, istek bir nesneye doğru olan, bedendeki fizyolojik süreçlerin yarattığı hareket, iyi de isteğin kendisine yöneldiği şeydir. Buna göre, istek, arzu ya da aşkın nesnesi her ne olursa olsun, ona iyi; tiksinti ya da nefretinin objesine de kötü diyen öznedir. Tam bir etik öznelciliği ifade eden bu yaklaşıma göre, mutlak ve basit olarak, yani insandan bağımsız bir biçimde iyi, kötü ve değersiz olan hiçbir şey yoktur.
Sayfa 67
Epikuros
Mutlu bir hayatı meydana getiren ne ardı arkası kesilmeyen içki alemleri, ne güzel çocukların ve kadınların verecekleri zevk, ne de zengin bir sofranın sunabileceği nefis balıklar ve başka yemeklerdir.
Hobbes, doğa durumunda, yani ortak bir otoritenin yokluğunda, daha doğrusu devlet olmadığı zaman, herkesin herkese karşı savaş hali içinde olduğunu söyler.
Sayfa 69
Schopenhauer
"Bencillik genel olarak, bütün bireylerde görülen öyle derin bir niteliktir ki, bu insanı şu ya da bu harekete yöneltebilmek için kesin olarak güvenebileceğim tek şey, onun bencil amaçlarına değinmektir."
Sayfa 289
Mutezile
Mutezile düşünürleri dinî metinlerin insan aklına karşıt bir yapıda olmadığını, akıl esasları ile dinî metinler arasında bir çelişkinin olması durumunda, dinî metinlerin akıl esaslarına göre yorumlanması gerektiğini kabul ederler. Mutezile'ye göre, iyi ve kötü, Tanrı'nın emirlerinden bağımsız olarak insan aklı tarafından bilinebilir; insan da eylemleri bakımından özgür ve sorumludur. Hakikaten adil olan Tanrı'dan hiçbir kötülüğün çıkmadığını savunan bu akılcı anlayış, ahirette herkesin mutlak surette adil bir biçimde yargılanacağını ve dolayısıyla, insanın iyiliği yaratmak ve kötülüğü engellemekle yükümlü olduğunu bildirir.
Sayfa 106Kitabı okudu
Doğalcılık
İnsan aklını da değeri tanıyacak, değer yaratacak veya taşıyacak bir melekeden ziyade, iştihanın veya arzuların muhtemel sonuçlarını hesaplama yetisine indirger. İnsana üstün veya yüce görüşler ya da ahlaki hakikatler sağlamayan akıl, ona sadece sonuçları daha iyi hesaplama gücü verir. Karar vermeyi yalnızca insanın en güçlü isteğinin ortaya çıkması; onun yaptığı şeyden çok başına gelen bir şey olarak değerlendiren; bir karara varmayı hareket halindeki cisimlerin daha karmaşık sonuçlarına eşitleyen Hobbes’un yaklaşımında, irade de iştihanın veya arzuların çatışmasının bir sonucuna indirgenir.
Sayfa 66