Ez li vî camêrê dinêrim serî da xwe wek îngilîzek dibîne, paşê çavên wî bi rastîya xelq û welatê wî dikeve û şîyar dibe. Û pêvajoya pijandinek fikirî û rûhî bi awayek bêhempa xwe di de nîşan. Serkeftin wisa erzan nîne,dê tucar jî nebe. Mêrik tê ser hemdê xwe û dibêje "îngilîstan bicehme ji Hindistan'a min" û ing dicehime. Erê wisa hêsan nebû. Ew encam weledê êş, ked, azar, mirin û jîyan û berxwedanê bû. Minewer, wek tavê biriqî rastî derket holê. Ez heya hindîstanê azad nekim nikarim Pakîstan û Emerîqayê azad bikim. Azadî divê pêşiya pêşî ji min destpêbike. Divê hemû cureyên şidetê di agirê zanînê de bê şewitandin. Satyagraha. Hêvî, serketin û mirin. Mirin û ax û axx. Axx ji ber ku mirina mirov bi destê birayan be. Her dem amade û dilken bû bo mirinê. Nizanim, evqas.
Trende birinci mevkide seyahat edecekti ve çok uzun bir yolculuk olduğundan kendi döşe- ğini de yanına almıştı. Tren saat 21 civarında Maritzburg istasyonuna vardığında, Gandi’nin kompartımanına başka bir yolcu girdi."Beni baştan aşağı süzdü. Gördü ki 'siyahım' çıkıp gitti ve geri geldiğinde yanında iki görevli vardı." Gandi'ye amelelerin bulunduğu yük vagonuna gitmesini söylediler. Yerinden kımıldamayı reddetti. "Beni dışarı çıkarması için bir polis memuru aradılar. Bagajım da dışarı çıkarıldı. Başka bir kompartımana geçmeyi reddettim ve tren buharını bırakarak uzaklaştı" Evinden binlerce mil uzaktaki bu bomboş istasyonun bekleme odasında uzun ve soğuk bir gece geçirdi. "Haklarım için savaşmalı mıyım ya da Hindistan'a geri mi dönmeliyim veya aşağılamaları görmezden gelip Pretoria'ya mı gitmeliyim?" diye düşünüp taşındığını hatırlıyor Gandi.