Türkiye Tarihi'nin yakın devirlerine gelindikçe, arşiv malzemesinin çoğalmasına karşılık, telif eserlerin azaldığı, hatta eskiden oldukça intizamla birbirini takip eden vakayiname ve biyografi kitaplarının kesintiye uğradığı görülmektedir. Mesela, vakanüvis tarihleri, Ahmed Lütfi Efendi'nin (Vefatı: 1907) 1876'ya kadar gelen 15 ciltlik eseriyle nihayete ermiş; onun da ancak 1825-1849 vak'alarını içine alan ilk 8 cildi basılabilmiştir. Daha az alaka gören biyografi sahasındaki boşluk ise, Mehmed Süreyya Bey (Vefatı: 1909)'in özlü eseri "Sicill-i Osmani" (I-IV, 1308-1315) ile merhum ibnülemin Mahmud Kemal İnal'ın tercüme-i hale ait eserleri (Konumuz bakımından ehemmiyetli olanı: "OSMANLI DEVRİNDE SON SADRAZAMLAR", 14 cüz, İstanbul 1940-1953) sayesinde bir dereceye kadar doldurabilmektedir. Bu sebeple, hususiyle, günümüz hadiselerinin pek çoğu ile ilgili, onları açıklıkla kavramamıza medar olacak geçen asrın vak'alarını ele alan tarih teliflerinin, bir an önce araştırıcının ve okuyucunun istifadesine sunmak, mübrem bir ihtiyaç olarak gözükmektedir. Bunlardan yazma halinde olan veya periyodiklerde tefrika edilenlerin aslı şekliyle neşri, bilhassa araştırıcı için pek ehemmiyetliyse de, burada, "1001 TEMEL ESER"in faydayı umumileştirme prensibine uyularak, sadeleştirme veya daha uygun ifadeyle bugünkü standart Türkçeye aktarma yolu tercih olunmaktadır. Sunulan kitap, önce "Peyam"ın Kasım 1919-Ocak 1920 sayılarında, sonra "Peyam-Sabah" haline gelen gazetenin 1921 Nisanına kadar olan nüshalarında gayr-ı muntazam olarak 38 tefrika halinde neşredilen "On üçüncü asr-ı hicride Osmanlı Ricali" adlı eserin, tertib ve üslubu bozulmadan yapılmış sadeleştirilmesinden ibarettir. "Yazarların Önsözü" başlığıyla verdiğimiz ve gerçekte 2 numaralı tefrikaya "ifade-i mahsusa" adıyla ilave edilen nottan ibaret pasajdan da anlaşılacağı gibi, eser, ihtiva ettiği zevat, uzun hayatı boyunca tanımış olan Balıkhane Nazırı Ali Rıza Bey'le, vukuf sahibi kimselerden dinlemiş olan Mehmed Galib Bey tarafından telif edilmiştir... (Devamı 2. Ciltte)
