HALİM: Her şeye rağmen, tanrıya inanmanın inanmamaktan daha akılcı bir tercih olduğunu düşünüyorum. Eğer varsa ve inkar ediyorsanız ceza kaçınılmaz, üstelik risk almaya değmeyecek kadar ağır. Yoksa ve boşuna inandıysanız kaybedeceğiniz şey çok fazla değil.
SELİM: Hangi tanrıya?
HALİM: Tabii tek ve evrensel olan Allah'a. Yoktur demeyin, “ya varsa” diye düşünün.
SELİM: Sizin hatırınız için inanayım, peki, de hangisine? Zeus'a mı? Krişnaya mı? Yahudilerin tanrısının hatırı kalmaz mı?
Pascal dahil o kadar çok kişi bu sorunun tuzağına düşmüş ki hayret ediyorum. Farz edin ki Pascal'ın hesabına kandım, Hristiyanların — hatta Katoliklerin, hatta Pascal gibi Jansenistlerin — tanrısına inandım. Öldüm, karşıma Yüce Rabbimiz Krişna hazretleri çıktı, arkasında da Hades gülüyor. O zaman hapı yutmaz mıyım? Yanlış tanrıya inanma riskini almaktansa bence en güvenli yol hiçbirine inanmamak. O zaman hesap günü karşıma hangisi çıkarsa çıksın, “ya rabbim, yalan tanrıların hiçbirine inanmadım” diye kendimi savunma şansım olur. Yüz tanrı adayı varsa doksan dokuzunu bildim demektir.
Kaldı ki “kaybedecek bir şey yok” doğru değil. Hakikati kaybediyorsunuz, işkence ve azaptan daha korkunç bir şey bence. Hakikati kişisel konfor ve güvenlik hesabı üzerine inşa etmek gibi utanç verici bir hataya Pascal gibi akıllı bir adam nasıl düşer, şaşılacak şey.
Sevan Nişanyan'ın cezaevindeyken yazdığı ve orada koğuş arkadaşlarıyla gerçekleştirdiği sohbetlerin yeniden düzenlenmesinden oluşan kitap, tanrı ve din kavramlarını ateist bir bakış açısıyla ele alıyor ve sorguluyor. Soru cevap şeklinde yaptığı bu sorgulamada belli bir entelektüel seviyenin altına düşmeden, sert eleştirilerine karşın saygı ve dürüstlük düzeyini koruyor.
Tanrı kavramı üzerinden felsefi bir düzlemde başlayıp çok tanrılı ve semavi dinler sorgulanıyor. İslam için geniş bir bölüm ayrılarak Kuran ve İslamın 1400 yıllık ilerleyişi ele alınıyor.
Nişanyan zorlu konuları, aykırı fikirleri, genele ters söylemlerini didaktik ve ağır bir dille değil her zamanki üslubuyla kolay ve merakla okunan (azıcık provokatif) şekilde aktarmış.
Evet mütedeyyin okuyucuyu zorlayacak, belki kızdıracak çok sayıda fikir ve tespitler barındıran kitap, bildiklerini ve inandıklarını sınamaktan çekinmeyen bünyelere tavsiye edilecek kalitede.
Halim İle SelimSevan Nişanyan · Liber Plus Yayınları · 201864 okunma