Bölgesel Mitoslar hep ilgimi çekmiştir. Kulaktan dolma ve birbirine karıştırılan hikayelerle dinlediğim bu olaylar çoğu defa kafamı karıştırmıştır. Bu hikayelei düzenli ve kronolojik şekilde okumak çok tatmin edici bir deneyimdi benim için.
Konumuza giriş yapacak olursak Tor bölgesi Midyat'ı merkez alarak Gercüş, İdil,Nusaybin ve bu yerlerin etrafındaki yerleşim yerlerini içine alan bir bölgedir. Tor bölgesinde aşiret yapılanmaları diğer bölgelerden farklı olarak iki konfederasyona ( Hevêrkan konfederasyonu ve Dekşur konfederasyonu) ayrılmıştır ve bunlar birbirine düşmandır.Heverkanlılar asi solcu ve ayrılıkcı olarak bilinirken Dekşurîler ise devlet yanlısı olarak bilinir hem osmanlı hemde cumhuriyet kaynaklarında hep bu şekilde söz edilir iki konfederasyondan.
Bu konfederasyonlar farklı dine ve ırka mensup aşiretleride kendi içinde barındırır
Hevêrkan Sultanlarında Tor bölgesinde birer mitos haline gelen Hevêrkan Sultanlarının Tarihine tanıklar, yabancı kaynaklar, Osmanlı ve Cumhuriyet kayıtlarını baz alarak o dönemlere ışık tutan bir çalışma yürütülmüş.
Hevêrkan ağaları zenginlik ağaları değildi bir mücadele uğruna en ön safta mücadele eden ağlardı, bunların mal varlığı normal bir köylünün malvarlığına denktir.
Mesela Elîkê Bate ki hevêrkan Sultanları arasında en çok adından söz ettirenlerden birisi olmasına rağmen çobanlıkla geçinen biriydi Elîkê Bate, Hacoyê Osmen ve Hacoyê Haco'nun hikayeleri hem bir başkaldırının hemde bir ihanetler silsilesinin hikayesi olarak karşımıza çıkar.
'Birbirinize hakaret edebilir, birbirinize bağırır, çağırabilirsiniz.
Bunlar zamanla unutulur, özür dilenir,
sözlerinizi geri
alabilirsiniz; ama ölümün geri dönüşü olmaz. Sakın sorunlarınızın çözümünde buna başvurmayın.'
İhanet-sadakat, özgürlük-kölelik, aydınlık karanlık hayatın iki yüzüdür. Biri olmadan öteki olmaz. Ancak: onurlu ve insanca bir yaşam için aydınlığın karanlığa, özgürlüğün köleliğe baskın gelmesi de bir zorunluluktur.
De rabe ser xwe xweşmêrê hêja
Hacoyê Haco rêberê Kurda
Ne çaxa te bu tu çûye gorê
Te em tev hiştin ber zilm û zorê
De rabe ser xwe xweşmêrê hêja
Hacoyê Haco reberê Kurda
Em kurê te ne tev bêxwedîne
Dara te çandî gul daye şîne
Em pey soza te ne va em bi dorê
Ta em herne nava vê gorê
Çaxa te sere xwe dakir me
Hesenê dewsa te rakir.
Ağa, Şeyh ve Münevverler
"Ben, Kürt ülkesi ve Kürt ulusunun geçmişte verilen, şu anda devam eden ve gelecekte verilecek olan mücadelesine dair birkaç söz söylemek istiyorum.
Yaşım ellisine ulaştı. Bu güne kadar dünyanın her türlü halini, iyi günlerini diğer zor günlerini de gördüm. Diğer yandan ülkemizin başına gelen birçok şeyin