Haverkan Sultanları 1
Nezire CiboHaverkan Sultanları 1 Gönderileri
Haverkan Sultanları 1 kitaplarını, Haverkan Sultanları 1 sözleri ve alıntılarını, Haverkan Sultanları 1 yazarlarını, Haverkan Sultanları 1 yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.3.Haco ölüm döşeğinde
"Ez Haco bum siltanê Havêrka bum
Xelkê digo tu Hacoyî siltanê Havêrakayî Min navê axatî, bila bimrê axatî
Bila hebê qewmîtî, biratî û yekîtî.
Xoybûn örgütü ilk merkez komitesi
Rohat Alakom; Xoybûn'nun ilk kuruluş toplantısına katılan Ahmet Abdurahman Ağa'nın anılarına dayanarak Xoybun'un merkez komitesine seçilenlerin bir listesini veriyor Söz konusu listede şu isimler vardır: Celadet Bedirxan, Memduh Selim Bey, Mehmet Şükrü Sekban, Haco Ağa, Ramanlı Emin, Şeyh Ali Riza, Mustafa Şahin, Bozan Şahin, Kerim Bey, Tevfik Bey, Kamil Bey, Bedrettin Ağa, Liceli Fehmi.
Listede yer alan kişilerin sosyal, toplumsal, kültürel konum ve yapılarının çok renkliliği hemen dikkati çekmektedir. Yüksek tahsilli, bir kaç dil bilen aydınlardan, okuryazar bile olmayan aşiret reisine, öğretmeninden toprak sahibi ağasına, tarikat kökenli şeyhine kadar her kesimden şahsiyet yer almıştır. Adeta Kürt toplumunun küçültülmüş, daraltılmış bir numunesi gibidir. Oldukça namlı, karizmatik kişiliğin yanında entelektüel, bilge kişilik, oldukça nüfuzlu derebeyi veya tarikat mensubunun yanında oldukça mütevazı bürokrat, öğretmen kişilik yan yana olmuş, kafa ve gönül birliği yapmıştır.
3. Haco
"Suriye'de" yer edindikten sonra kuzeyden kaçıp gelen birçok yurtsevere ev sahipliği yaptı, maddi manevi her türlü destek ve yardımı esirgemedi. Başta Şeyh Said aile efradı olmak üzere, Cemilpaşalar, Bedirxaniler, Cemilê Çeto'nun aile efradı, Mala Aliyê Unis ve daha birçok şahsiyet Türk hükümetinin baskılarından kaçıp, Güney- batı Kürdistan'a ("Suriye'ye") vardığı andan itibaren, Haverkan lideri onlara evinin kapılarını açmış ve her türlü yardımı yapmıştır.
Bunların başında Mir Celadet Bedirxan gelmektedir. Celadet Bedirxan'ın "Suriye'deki" en büyük destekçisi Haco idi desek, abartmış sayılmayız. Konê Reş Celadet Bey'in Haco ile ilişkileri konusunda şöyle yazar:
"Celadet Bey Tirbesipiyê de Haco ve çocuklarının yardımlarıyla yöredeki Kürt yurtseverler arasında çalışmalarını sürdürüyordu. Mir, zamanının büyük bölümünü Hacoların "sınıra" yakın köylerindeki evlerde geçiriyordu. Bu köylerden biri Çaçan Haco'nun evinin bulunduğu Mizgevt Köyü idi. Bu köyde bir kaya vardı. Mir köyde olduğu zamanlar genellikle gider o kayanın gölgesinde oturur. Bu nedenle Kaya'ya 'Mir'in Kalesi' (Lata Mir) deniliyordu ve günümüze kadar o isimle anılagelmiştir. Zaman zaman Hisiça'ya gidiyor ve Kürt dilinin esasları üzerindeki çalışmalarını sürdürüyordu. O zamanlar Fransız hükümeti Haco'yu sınırdan uzaklaştırmış ve Hisiça'da gözetim altında tutuyordu. Mir buraya geldiğinde yine Haco'nun yanında kalıyordu."
3.Haco
Haco Ağa; bir açıdan aşiret bağlılıklarına karşı milli aidiyetleri destekleyen imgeler ve fikirleri kullanan milliyetçi bir propagandist olarak Kürt aşiretlerine Pan-Kürtçü dayanışmayı anlatmaya çalışmaktadır. Öte yandan, aşiret reisi olarak kendine daha bölgesel ve yerel hedefler belirleyerek kişisel çıkarlarını korumayı başarmıştır."
Tarihi gerçekler saklandığı kadar geçmiş, geçmiş karardığı kadar, gelecekte kararır.
Sen yaşamak için dünyaya geldin, ölmek için değil
Tarih bilinmediği zaman tekerrür eder
ELÎKÊ BATÊ
Birinci Dünya savaşındaki Osmanlı yenilgisinden sonraki kargaşalı günlerde, Midyat'ı ele geçirerek bağımsız bir hükümet kurmayı denedi. Bu zamana kadar Havêrkan'ın büyük çoğunluğunu yönetiyordu, Türkler ve komşu aşiretleri de hükümranlığı altına almaya başlamıştı. Türkler ve diğer Kürt aşiretleri tarafından yok edilen Hıristiyanlar da Elik'i koruyucuları olarak görüyorlardı, bu öfkeli Hıristiyan savaşçılarında onun gücünün artırmasından katkıları oldu."
(Yage)
Havêrkanlılar gerek Osmanlılar döneminde, gerekse de "Cumhuriyet" döneminde resmi makamlarca hep asi ve tehlikeli olarak nitelendirilmiştir.
İlginçtir. II. Haco Çiyayê Mava'da kafası kesildiğinde, yanında Qasimé Taqi isimli Êzidi onunla ölüme gitmiştir. Midihe'de Ali Baté öldürüldüğünde yine onunla giden Midyatlı Süryani Binoyê Qeleçi isimli bir Ezidi'dir. Elik'in silah arkadaşı Hıristiyan Şemun Hanna'yı Tur Abidin'de tanımayan yoktur. Kahramanlıkları pek çok hikâye ve halk şarkılarına (stran) konu olmuştur.