“Aşamalı oluştan bahsettiler. Sorunun iyi ya da kötü yapmak insanlığın bu sorunun çözümüne aşamalı bir gelişme vasıtasıyla yaklaşmasını beklemeden herkesin kendisi için karar verdiğini söyledim. Hem aşamalı oluş iki taraflıdır. İnsancıl fikirlerin aşamalı gelişme sürecinin yanı sıra farklı türden fikirlerin de aşamalı bir gelişimi gözlemlenir. Ortada kölelik olmamasına rağmen kapitalizm büyüyor. Batu Han zamanında olduğu gibi özgür fikirlerin en zirve noktasında çoğunluk kendisi aç, çıplak ve savunmasız kalırken azınlığı besler, giydirir ve korur. Böyle bir düzen her türlü eğilimle ve akımla gayet iyi geçinir, zira köleleştirme sanatı da adım adım gelişmektedir. Uşaklarımızı artık ahırda kırbaçlamıyoruz, ama köleliğe incelikli şekiller veriyoruz, en azından her durumda ona uygun bir kılıf buluyoruz. Fikirlerimiz, düşüncelerimiz var, fakat eğer şimdi 19. yüzyılın sonunda işçilere en nahoş fizyolojik görevler yüklemek mümkün olsaydı o zaman bunu yapardık ve sonra elbette ki en iyi insanlar, düşünürler ve büyük bilim adamları değerli zamanlarını bu görevlere harcamaya başlarlarsa o vakit ilerlemenin ciddi tehlikeye girebileceğinden bahsederlerdi.”
Rus edebiyatında tiyatro ve hikâye türünün mihenk taşlarından olan Çehov, kaleme almış olduğu bu eserde, soylu ve zengin biri olan babasının mirasını reddederek, soyluluk gömleğini çıkarıp fiziksel işlerde çalışmaya başlayan Misail’i anlatır bizlere. Eser içinde yer alan diyaloglarda da bizi düşünmeye sevk etmektedir.
