Aydınlanma, beklenerek elde edilebilecek kolay bir ödül değildir. Bilâkis o, muazzam ahlâkî ve fikrî gayretleri içeren uzun bir çabanın sonunda mümkün olabilen birşeydir.
Bir hayvan olarak insan maalesef yetersizdir. Ama Hayy'ı uygunsuz yapan bu özellik, ona nereye ait olduğunu haber verir. Nereye ait olduğunu bir kere bulduktan sonra, ondaki bu "eksiklik" bile ona güzel görünür.