Server Tanilli hocanın özellikle 1970 yılından sonra yazdıklarını okuyunca sanki gelecekten gelen birisinin verdiği haberleri okuyormuş gibi hissediyorum. Laiklik, eğitim, cemaatler, demokrasi, ekonomik durum... Yaşadığımız ve yaşayacağımız her şeyi önceden bilmiş. Bilmesi için de kahin olmasına gerek yoktu.
Bu kitapta İslamiyet'in Türkiye üzerindeki etkileri analiz ediyor. Dünü, bugünü ve yarını anlatıyor. Batılı ülkelerin bugün diğer ülkeler göre nispeten daha refah ve daha huzurlu olmasının sebebi ekonomik zenginlik ve adalet anlayışı diyebiliriz. Fakat bunların başarılmasının temelinde laiklik olduğunu unutmamak gerekir. Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana geçen yüzyılda biz hâlâ laiklik kavramını anlayamadık, anlayamadığımız için özümseyemedik, özümseyemediğimiz için de toplumu ve bireyleri dönüştüremedik.
Eğitim sistemimiz her geçen gün çağın daha da gerisinde kalıyor. Politik ideolojilerin ve dini dogmaların bataklığına saplanıp kalan öğrenciler yetiştiriyoruz. Dünyaya belirli bir görüşün perdesi arkasından bakmaya zorlanıyorlar. Cemaatler, devletin ve sivil toplum kuruluşlarının boş bıraktığı yerleri dolduruyor. Aslında ülkeyi yönetenler bilerek bu alanları boşaltıyor ki cemaatler doldurabilsin. Eğitim kurumları, ticarethaneler, hastaneler, devlet kurumları, borsa her yerde cemaatler var. Böyle bir toplumda özgür birey yetiştiremeyiz. Kula kulluk eden, etmek zorunda bırakılan bir nesil yetişiyor. Özgür düşünce, özgür birey hiç olmadığı kadar ayaklar altına alındı. Ve tüm bu olacakları bize yıllar öncesinden Server Tanilli, Uğur Mumcu, Aziz Nesin ve niceleri haber vermeye çalıştı.
