İslam İlmihali
Mehmet Keskinİslam İlmihali Gönderileri
İslam İlmihali kitaplarını, İslam İlmihali sözleri ve alıntılarını, İslam İlmihali yazarlarını, İslam İlmihali yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Mâlikî Mezhebine göre:
Eti yenen sığır ve koyun gibi hayvanlar, eğer murdar şeylerle beslenmeyi âdet edinmemişlerse bunların ters ve idrarları temizdir. Eğer murdar şeylerle beslenmeyi alışkanlık hâline getirdikleri yakinen veya zannî olarak biliniyorsa tersleri necistir. Ama alışkanlık hâline getirip getirmediklerinde şüpheye düşülürse bakılır: Tavuk gibi, eğer pisliklerle beslenmesi kendisinden beklenilen bir hayvansa tersi necistir. Ama güvercin gibi, pisliklerle beslenmesi kendisinden beklenilmiyorsa tersi temizdir.
Sayfa 9 - Çağrı Yayınları
Şâfiî Mezhebine göre:
Eti yenen hayvanların da idrar ve tersleri mutlak sûrette necistir.
Hanefî Mezhebine göre:
Eti yenen hayvanların idrar ve tersleri hafif necislerdendir. Yalnız kuşlara ilişkin olarak şöyle bir ayırım vardır: Eğer kuş (güvercin ve serçe gibi) havada uçarken tersleyen cinsten ise onun tersi temizdir. Diğerlerininki ise (tavuk, yabanî ördek ve kaz gibi) İmameyn’e göre hafiftir. İmâm-ı Azâm’a göre ise ağır necâsettir.
Sayfa 9 - Çağrı Yayınları
Hanefî Mezhebine göre:
Eti yenmeyen hayvanların ters ve idrarı necâset ve temizlik bakımından kısımlara ayrılır. Hayvan eğer havada uçan cinstense (karga gibi), onun necâseti hafiftir. Yok, eğer uçan cinsten değilse necâseti, ağırdır. Şunu da kaydetmek gerekir ki: Katır ve eşek gibi hayvanların yollarda bıraktıkları idrar ve tersleri fazla olduğundan, zorluğu ortadan kaldırmak amacıyla affedilen necâsetler türünden sayılmıştır.
Eti yenen hayvanların idrar ve terslerine gelince, bu hususta mezheplerin görüşleri farklıdır.
Sayfa 9 - Çağrı Yayınları
Şâfiî Mezhebine göre:
İrin ve cerahat dışında yaralardan akan sıvılar, normal rengi ve kokusu değişmiş ise necistir. Rengi ve kokusu değişmemişse ter gibi temizdirler.
Daha henüz bebeklik döneminde olup yiyeceklerden yememiş olsalar bile insanların idrar ve tersleri necistir.
Katır ve eşek gibi eti yenmeyen ve fakat yaralandıklarında kanı akan hayvanların dışkı ve idrarları da necistir.
Sayfa 9 - Çağrı Yayınları
Hanefî Mezhebine göre:
İnsandan olsun, hayvandan olsun akmamış olan kan temizdir. Et çiğnemine dönüşen kan da temizdir. Fakat pıhtı hâline gelen kan necistir.
İrin (yaradan akan, kan katışığı olmayan yoğun su) ve cerahat (yaradan akan ve kan katışığı olan ince su) da necis olan şeylerdendir.
Hanefî Mezhebine göre:
İrin ve cerahat dışında bedenden akan sıvılar eğer bir hastalıktan kaynaklanıyorsa, akarken acı hissedilmese bile necistir.
Bir hastalıktan kaynaklanmıyorsa temizdir. Ama bir hastalıktan ötürü gözden akan sular, akarken bir acı hissedilmese bile necistir. Meselâ, gözyaşı kanallarının hastalanması hâlinde gözden akan yaşlar hiçbir acı hissedilmeksizin akarlar.
Sayfa 9 - Çağrı Yayınları
Şâfiî Mezhebine göre:
Dört şey dışında bütün kanlar necistir.
Bunlar da:
a) Eti yenen hayvanın kan renginde çıkan sütü,
b) Mûtad yoldan gelen kan rengine bürünmüş olan meni,
c) Kuluçkaya elverişli olmak şartıyla kan rengine bürünmüş olan yumurta,
d) Temiz bir hayvandan olması kaydıyla pıhtıya veya bir çiğnem ete dönüşen kandır.
Sayfa 8 - Çağrı Yayınları
Mâlikî Mezhebine göre:
Akan kan, balıktan da olsa necistir. Ama akmayan; meselâ, şer’î usûle göre kesilmiş olan hayvanın eti üzerinde veya damarlarında kalan kan temizdir.
Sayfa 8 - Çağrı Yayınları
Mâlikî Mezhebine göre:
“Her canlı ve ondan süzülüp damlayan şey temizdir” kuralı gereğince bütün bu sayılanlar temizdir.
Dalak ve ciğer dışında bütün nevileriyle kan da necistir. Ancak bu ikisi, daha önce geçen hadis gereğince temizdirler. Cesedinin üzerinde bulunduğu sürece şehidin kanı da temizdir. Şer’î usûle göre kesilen hayvanın etinin üzerinde veya damarlarında kalan kan ile balığın kanı temizdir. Bit ve pire gibi hayvanların kanları da temizdir. Diğer bazı kanlar daha vardır ki, bazı mezheplere göre bunlar da temizdirler.
Sayfa 8 - Çağrı Yayınları
Necis Şeyler...
Temizin zıddı olan necis, yani pis ve murdar şeylerin sayısı çoktur. Meselâ karada yaşayan ve yaralandığı zaman kanı akan canlıların ölüleri necistir. Ancak insanın ölüsü bundan istisna edilmiştir.
Deniz hayvanlarının ölüleri de, Peygamber (sav) Efendimizin:
“Denizin suyu temizleyicidir. Ölüsü de helâldir” (Ebû Dâvûd, Tahâret 41) beyânı uyarınca
Sayfa 6 - 7, 8 / Çağrı Yayınları
Şarabın Hükmü...
Şarap da sirkeye dönüşürse helâl olur. Mezheplerin bu husustaki detaylı görüşleri şöyledir:
Mâlikî Mezhebine göre:
Şarap, daha önce içine başka bir necâset düşmemişse, başka birinin etkisiyle olsa bile sirkeye dönüşürse temiz olur. Buna bağlı olarak içinde bulunduğu kap da temizlenmiş olur.
Hanefî Mezhebine göre:
Şarap, başka bir şeye
Sayfa 4 - 5 / Çağrı Yayınları
Öd Suyu...
Şafii Mezhebine göre:
Öd suyu, dolayısıyla kesesi de necistir. Ancak işkembede olduğu gibi yıkamakla temizlenebilir. Çünkü işkembenin içindeki su necis olduğundan dolayı işkembe de necistir. Ancak yıkanmakla temizlenmektedir.
Hanefi Mezhebine göre:
Her hayvanın öd suyu onun idrarı hükmündedir. Eti yenen hayvanlarda öd suyu hafif necâset, eti yenmeyen hayvanlarda ise öd suyu ağır necâset olarak kabul edilmektedir. Öd kesesi de hüküm bakımından öd suyuna bağlıdır. Çünkü bu su ve torba, kesilen hayvanın bir parçası olup temizlik açısından ona bağlıdır. Deniz hayvanının ölüsü de temizdir. Bu hayvan, timsah ve kurbağa gibi uzun müddet karada yaşamış olsa bile temizdir.
Şafii ve Hanbeli Mezheplerine göre:
Deniz hayvanlarının bir kısmı meselâ timsah, su kurbağası ve su yılanı, temiz olma hükmünden ayrı tutulmalıdırlar. Bunlar necis hayvanlardır. Bunların dışındaki deniz hayvanlarının tümünün ölüleri temizdir. Deniz kaplumbağası da temizdir. Ölen deniz hayvanı köpek, domuz veya insana benzese de ister karada, ister denizde ölmüş olsun, ister kendiliğinden ölmüş, ister başkaları tarafından öldürülmüş olsun, yine temizdir. Peygamber (sav) Efendimizin şu hadîs-i şerîfi bu hususta bizim için dayanak teşkil etmektedir:
“Bize iki ölü ve iki kan helal kılındı:
Ölüler, balık ve çekirgedir. Kanlar ise ciğer ve dalaktır.” (Muvatta, Dahaya 8)
Sayfa 4 - Çağrı Yayınları
Canlılar, ister insan olsun ister hayvan hepsi de yaratılış bakımından temizdirler. Ancak mezheplere göre farklılık arzeden bazı hususlar vardır:
●Şâfiî ve Hanbelî Mezheplerine göre:
Köpek, domuz, bunların ikisinden doğan veya başkalarıyla çiftleşerek bunlardan doğan hayvanlar haramdır.
●Hanbelîler ek olarak derler ki:
Yaratılış itibariyle kediden daha iri olup da eti yenmeyen hayvanlar da böyledirler.
●Hanefî Mezhebine göre:
Domuzdan başka necis bir hayvan yoktur.
●Mâlikî Mezhebine göre:
Bedeni necis olan hiçbir hayvan yoktur. Köpek, domuz ve bunlardan doğanların hepsi temizdir.
Sayfa 3 - Çağrı Yayınları
Allah, Kur’ân-ı Kerîm’de:
Andolsun, biz insanoğlunu şerefli kıldık.
(İsrâ 70) buyurmaktadır.
Sayfa 2 - Çağrı Yayınları
