İspirto Türk
Gökhan Göbelİspirto Türk Gönderileri
İspirto Türk kitaplarını, İspirto Türk sözleri ve alıntılarını, İspirto Türk yazarlarını, İspirto Türk yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Türk mürekkebini benzersiz kılan şeyler nelerdi? Evvelâ bugün hâlâ sanki yeni yazılmış gibi duran ve asırlardır başta selatin camileri olmak üzere diğer bazı camilerinde duvarlarında asılı duran levhalar bugüne Türk mürekkebiyle yazıldığı için gelebilmiştir.
Kalemden kolayca akışı, kuruduktan sonra rengini kaybetmemesi, kötü kokmaması ve
Müslümanların soyadı olmaz, künyesi olur. Rasûl-i Ekrem'in künyesi Ebu'l Kâsım idi. Çünkü Rasûlullah'ın Hatice validemizden olan ilk erkek evlâdının ismi Kâsım idi. Biz Müslümanlar soy sop davası gütmeyiz, güdene de iyi gözle bakmayız. Kiliseye kayıtlı Hristiyan da değiliz. Çünkü asırlarca sadece onların soyadı olmuştur ki Kilise’nin işi hem kolaylaşsın hem de insanlar üzerinde daha rahat baskı kurabilsin diye. İsmet Özel Taşları Yemek Yasak kitabının önsözünde imzasını “İsmet Ebu'l Hasan Bin Ahmed” şeklinde atmıştı. Doğrusu budur. Kimin oğlu, kimin babası...
Türkiye'de insanlar bilhassa son zamanlarda çocuklarına iki isim koymaya meraklılar. Bunu yaparken belki sevdikleri şairlerin, ediplerin isimlerini de kendilerine misal alıyorlar ki olabilir, makuldür. Lâkin Türkiye'de Orhan Veli'nin ismini bilen kaç kişi onun meşhur şiirinde de zikrettiği gibi “Veli'nin oğlu” olduğunu bilir?
Kur’an harfleriyle doğan ve yine o harflerle gücünü gösteren Türkçe, bir yanda İranlılara “Türkçe bilenin işi rast gider" sözünü söyletmiş; öbür yanda Balkanlarda “Türkçe bilmez Allah'ta korkmaz” dedirtmiştir.
Okuryazar takımından olup da 1928'de harf inkılâbı müdafii insanlar ise her bakımdan düşüklükle malûldü. Türkçe yazısı ile kaim iken iki kelimeyi zor bir araya getirenler şiddetli inkılâp müdafii oldular. Meselâ Mina Urgan'ın üvey babası Falih Rıfkı Atay. 1923'ten 1950'ye kadar 27 sene boyunca milletvekili idi. İnkılâpların
Girit'te Müslüman olan Rumlar Rumcayı Kur’an harfleri ile yazarken Ermeniler gibi “Türkçe” konuşan Karamanlı Rumlar Türkçeyi Rum harfleri ile yazarlardı . Yazı, dinin milliyetin alâmet-i farikasıdır.
Cuma günü biz Müslümanlar için bayramdır, tatil değil .
Cuma Suresi’nin onuncu ayetinin Hasan Basri Çantay meali şöyledir:
“Artık o namazı kılınca yer(yüzün)e dağılın, Allahın fazlından (nasib) arayın. Allah'ı çok zikredin. Taki umduğunuza kavuşasınız."
Mesai bakımından hafta tatili kavramı ile Cumhuriyet'in ilânından sonra tanıştık. Daha önce Osmanlı zamanında herkesin dinine göre cuma, cumartesi, pazar günlerinde çalışmadığı vakidir ama sabit ve daimi bir hafta tatili olmamıştır.
Hafta tatili ilk defa İzmir İktisat Kongresi'nde teklif edildi ve Cumhuriyet'in ilânından bir yıl sonra 1924’te kanun oldu. Tatil günü de “cuma” olarak tespit edildi.
Cumhuriyet ilan edildikten hemen sonra 5 Kanun-i Evvel 1923 tarihli İkdam gazetesinden bir haber: “Cuma tatili hafta tatili demektir. Memalik-i ecnebiyede nasıl ki pazar günleri tatil günü olarak kabul edilmişse İslâm memleketlerinde de tatilin cuma olması tabiidir...
Memleketimizde henüz mesai kanunu bulunmaması dolayısıyla genç çocukların bilâ kayd ü şart çalışması mecburiyeti karşısında onları haftada bir gün ispor gibi, tenezzüh gibi şeylerle takviye etmeliyiz ki vücutları çarçabuk yıpranmasın...”
1936'da ise cuma günü yerine pazar günü resmi tatil günü olarak kabul edildi.
“Mevlid” ve "milad” kelimeleri "doğmak” mânâsına gelen "velede" kökündendir. Türkçede "mevlid” Rasûl-i Ekrem'in doğumuna işaret ederken “milad” Hıristiyanlara göre tanrının, Hz İsa'nın doğumuna işaret eder. Milad kelimesi başka anlamda kullanılmaz Türkçede. Mütercim Asim Efendi'nin lügatini açıp bakarsanız bunu orada da görürsünüz.