Kaset Kültürü Yeraltı Posta Ağı
Tek bir patika üzerinden yol alarak yeraltı posta ağının varlığını, kaset ve etrafındaki müzik kültürünü mevzu etmek için çok fazla yol olsa da biz en doğru ismin MM olduğuna ve MM’yi aktaran, anlatan en iyi tek metnin de bu olduğuna karar verdik. Çünkü diğer yandan onu hem ağın bir ustası hem de ortaya çıkardığı seslerin bir dinleyicisi olarak konuk etme isteğimiz en ağır basanı! Türkiye’de 1990 yılının ilk çeyreğinde şükür ki hayatlarımıza ve ülke sınırlarına giren yeraltı posta ağı, fotokopi çoğaltım (tape diğer kopi makinaları,) flyer ve mühür kültürü aslında TC şartlarına göre gecikmiş sayılmazdı. Dünyada da olduğu gibi sanalın hastalıklı üremesi ve çoğalımı ile bu matbunesnel sistem örselendi ve tükendi, ama varlığından söz ettiren insanlar ve hala yazışan, kopyalayan insanlar yerkürenin üzerinde az sayıda olsa da yaşıyor -ve şu an gülümsüyorlar biliyoruz çünkü bu çorak topraklarda da inançlarını bir şekilde sürdürüyorlar.
Mario Marzidovšek 1980’ler Yugoslav underground’unun en önemli figürlerinden biridir: gelenekçi bir endüstriyel müzisyen, kaset kültürü öncüsü, çok yönlü bir sanatçı, sahne organizatörü; Slovenska Bistrica’lı (Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti) özgün bir kişilik… 1980’lerin başlarından beri ses deneyleri ile uğraşmış olsa da, Mario Marzidovšek kaset çıkarmaya ancak 1984 başlarında başladı. 1980’ler sonu uluslararası kaset ağında, yaklaşık 120 adet uluslararası derleme kasete kendi hesabı ile katkıda bulunmuş, göreceli olarak tanıdık bir isimdi. Önemli başarıları arasında, Hollandalı iki deneysel müzik devi için yapılmış – Suicide In America & Bavarian Aquarels (Staalplaat-Amsterdam, 1987) adında bir stüdyo kaydı ve Live on the air (Art & Noise Editions-Nijmegen, 1987) isminde az bulunur bir canlı gösteri kaydı – ile birlikte, Thee Book (Graf Haufen Tapes-Berlin, 1984) veya Insane Music for Insane People vol. 23 (Insane Music-Trazegnies, 1988) gibi şimdilerin efsanevi derleme kasetlerinde yer alan çeşitli çalışmaları bulunmaktadır.
1980’lerin ev kayıtçılarının çoğu gibi, Mario Marzidovšek de kariyerine fotokopi sanatı, kolaj, somut şiir vs. ile uğraşan posta-sanat ağının bir üyesi olarak başladı. Bir sanatçı ve aynı zamanda da bir müzisyen olarak çeşitli çağdaş fikirlerden; özellikle kavramcılık’tan derin bir şekilde etkilendi. Bu anlamda Mario Marzidovšek, performanslarında kullandığı müzikal olmayan objelerden sesler çıkarma adına Cage’vari bir dizi ustalık yetkinleştirdi. Hatta bir süre Laibach şovlarında “ses çıkarma” işi ile uğraştı. 1984’ten 1988’e kadar, Mario Marzidovšek, toplamda 80’den fazla kayıttan mesul olan, kendi efsanevi Marzidovshekminimallaboratorium (veya MML) etiketini işletti. Mario Marzidovšek’in MML’si, eski Yugoslavya’nın, punk ve ev kayıtçı zümrelerinden, posta sanatı ve ses şiiri ile uğraşan insanlarına kadar uzanan tüm farklı sahnelerini birleştirme ve pekiştirme adına taşıdığı önemi; aynı zamanda Yugoslav ev kayıtçılarını, tüm dünya ev kayıtçı ağına bağlayan tek bağlantı noktası olarak verdiği hizmet ile de kanıtladı. Ayrıca, müzik ve sanat üzerine denemelerini yayınladığı Štajerski porocevalec isimli fanzininin de yazarlığını yaptı.
1988 veya 1989’da, Mario Marzidovšek tüm sanatsal aktivitelerini durdurarak, Race (Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti) şehrinde bulunan kimyasal tesislerde teknisyen olarak çalıştığı gündelik işinden ayrıldı ve önce Hollanda’ya, sonra da Almanya’ya taşındı. Batı Avrupa’nın neresinde olduğuna dair çok şey bilinmese de, orada nadiren konserler vermiş olduğu biliniyor. Nihayetinde 1990 ya da 1991’de, Mario Marzidovšek doğduğu küçük kasabaya; Slovenska Bistrica yakınlarındaki Poljcane’ye dönmüş ve kamusal yaşamdan çekilmiştir.
