Komonist Masasındaki Nazım Hikmet

2. Hamid Jurnalcilik Anlayışını Toplumun Genetik Kodlarına Yaydı

Nâzım Hikmet’in adının geçtiği her şeyin yasak olduğu bir dönemde, Ankara’nın Doğanbey Mahallesi’nde enteresan bir olay yaşanıyor. 1952 yılının sıcak bir Ağustos gecesi, polise başvuran bir vatandaş, tablacıdan aldığı fındığın içine konan kâğıdın daktiloyla yazılmış olduğunu gördüğünü, kesekâğıdını açıp baktığında Nâzım Hikmet’in Bulgaristan’da

Reklam

Dresuar

Devletin bazı yazışmalarında, Münevver Hanım için–Nâzım Hikmet’le aralarında bir resmi nikâh olmadığından olsa gerek– “Nâzım Hikmet’in metresi” tanımlamasını kullandığı anlaşılıyor. Münevver Hanım’ı, Ankara’da bulunduğu süre içinde takip etmekle görevlendirilen polisler, yedi günde dokuz ayrı takip ve izleme raporu hazırladı: Ancak bu takibat da Münevver Hanım ve oğlu Mehmet’in kaçışını engellemedi. Şairin kaçışından tam 10 yıl sonra anne oğul İstanbul ve Türkiye’yi terk etti. Kaçışı, Dünya Barış Konseyi’nin İtalyan delegelerinden Joyce Lussu organize etti. İstanbul’dan Ayvalık’a gelen Münevver Hanım, Ege’de yatla turistik geziye çıkmış gibi denize açıldı ve Yunanistan’a ulaştı. Oradan da Polonya’ya geçtiler. Ancak Nâzım Hikmet başka bir hayata başlamıştı. Hayat arkadaşı Münevver Hanım’a duyduğu özlem, şairin yurtdışındayken başka kadınlarla yakınlık kurmasına engel olmamıştı. 1955’te tanıştığı Vera Tulyakova adlı genç ancak evli bir kadınla tutkulu bir aşk yaşamaya başlamıştı. Kendisinden 30 yaş küçük Vera’yla 18 Kasım 1960’ta evlenmişti. Yani Münevver Hanım ile oğlu Mehmet Nâzım Varşova’ya geldiklerinde Nâzım Hikmet evliydi.

Dresuar

Nâzım Hikmet’in gitmesini engelleyemeyen devlet, Münevver Hanım ve oğlu Mehmet’le ilgili benzer hataya düşmek istemiyordu. Münevver Hanım’ın Ankara ziyareti sırasındaki çalışmalar bunu gösterdi. "T.C. İSTANBUL İLİ EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜ Şube : 1 Sayı: 5073 Öz: Münevver Andaç’ın Ankaraya gittiği hakkında. Seyyarla Aceledir Ankara

Dresuar

Babası Hikmet Nâzım Bey’in ikinci evliliğinden olan üvey kız kardeşi Fatma Melda Hanım’ın eşi Refik Erduran’ın kullandığı “Chris Craft” sürat motoruna binen Nâzım Hikmet, 17 Haziran 1951 Pazar günü Tarabya kıyısından Karadeniz’e açılmıştı. Karadeniz’in Marmara girişinde Romanya bayraklı yük gemisine alınan şair, ilk aşamada Köstence’ye vardı. Nâzım Hikmet’in Romanya’da olduğunu 20 Haziran 1951’de Bükreş Radyosu dünyaya duyurdu. O günlerde hükümet; hem devletin varlığını göstermek, hem Nâzım Hikmet karşıtlarının eleştirilerini göğüsleyip tansiyonu düşürmek, hem de Nâzım Hikmet yanlıları ve komünist cenaha gözdağı vermek amacıyla harekete geçme kararı aldı. 25 Temmuz 1951’de Nâzım Hikmet vatandaşlıktan çıkarıldı.

Dresuar

Nâzım Hikmet’in Romanya’ya gittiği bilgisinin gazetelerde yayımlanmasına karşın Ankara Emniyeti tedbiri elden bırakmadı. Şube 1 bünyesindeki K II Komünist Masası’nda görevli polis Mustafa, Nâzım Hikmet’in izini bulmakla görevlendirildi. Kıdemli bir memur olan Mustafa, yaklaşık 10 yıldır komünist faaliyetlerin önlenmesi konusunda çalışıyordu. Talimatı aldıktan sonra yaptığı araştırmalar sonucunda, 22 Haziran 1951 raporunu şöyle hazırladı: "Kominist masası amirliğine 21/6/951 Günü telekki edilen emir üzerine Nazım Hikmet’in Ankarada gelmesi muhtemel olan şüpheli Oktay Rifat, Melih Vecdet Anday, Abidin Dino, Pertev Nail Boratav, Muvaffak Şeref, Emin Türkelçi, Neriman Hızır, Ve diğer koministlerin evlerinin atrafında yapmış olduğum sıkı kontorol ve gizli yaptığım tahkikattan ve Ali Fuat Cebesoy, Çimonto fabrikası müdürü Şeydanın hanımı Nazım Hikmet’in ablası olması dolayisiyle buralardada gizli yapdığım tahkikat neticesinde Nazım Hikmet’in Ankaraya geldiğine dair hiçbir izine raslanamadığını sayğile arzederim. 22/6/951 Polis memuru Mustafa Tunçel"