MECBURİYET – STEFAN ZWEIG
“İnsan bir amaç uğruna kendinden vazgeçebilir, fakat başkalarının çılgınca fikirleri uğruna değil.
Bir millete ait olma, bir vatana ait olma, bir toprağı savunma arzusunun herkes için var olduğu söylenemez. Peki, bu duygulardan yoksun bir insanı, savaşa gitmek istemediği için korktuğu için ya da savaş karşıtı olduğu için yadırgayabilir miyiz? Hayır. Dönemin şartlarını yaşamamış bizzat savaş görmemiş insanlar olarak böyle bir hakka sahip değiliz.
Savaşlarda kaybettiğimiz canlardan kimisi, belki de cepheye giderken kendisini “mecburiyet” içinde hissetti ya da kimisi gerçekten canı pahasına vatanını savunmak istedi. Hiçbirinden emin olamayız. Ama neticede insan olmanın getirdiği bazı acizliklere sahibiz ve korkabiliriz, kendimizce bazı şeyleri yanlış bulup herkes yaptı diye yapmak istemeyebiliriz.
Stefan Zweig zaten yaşadığı dönem itibariyle I. Dünya Savaşı’nın zorluklarını görmüş her daim savaş karşıtı olmuştur. “Mecburiyet” adlı eserinin ana karakteri Ferdinand üzerinden de görüşlerini ifade ettiğini görüyoruz. Ferdinand’ın görev duygusu ile savaş karşıtı görüşleri arasında gidip gelmeleri yaşadığı iç çatışmaları insanın kendisini de “etkileyecek” cinsten güzel işlenmiş. Ferdinand, her ne kadar içsel çatışmalar yaşasa da milyonlarca insanın etkilendiği bu süreçten kaçmanın imkânsız olduğunu fark eder.
