İletiler
Mem û Zîn
Hetta weku ker nebî tu el'heq
Kengê dibiye wezîrê mutleq
Şîrove: Birastî ku heta mirov nezan û ker nebe, mirov nabe wezîrê mutleq û ser li fermana şah û mîran da.
Balkêşî: Ev malika, gotinek pêşîyan ya Farisan tîne bîra mirovan, ya ku dibêje:
Eger xer nemîbûd qazî nemîşod. wate:
"eger ker neba, nedibû qazî".
Ew gotina jî çîrokek wê heye:
Dibêjin yekî dixwast bibe qaziyê bajarekî, lê şêxê(mezinê) wî bajarî nedipejirand. Daku qazî destek peyda kir û kerek wek bertîl ji şêxî ra şand û li dû ra şêx ew wek qazî pejirand.
Jêrenot
el'heq: bi rastî
mutleq: bi durustî, serbixo
wezîrê mutleq: wezîrê ku ji gotina şah yan mîran dernekeve û herçî ew bêjinê eger bi ziyana gel be jî bipejirîne û şah û mîran ji karên nebaş dûr nexin û bergiriya kiryarên wan yên nebaş nekin.
Şiroveya Mem u Zina Ehmede Xani
Mem û Zîn
Dasitana beyana Newroza sultanî,
tesmiyeyê mewsimê surûr û şadimanî,
bi mersûmê qedîmê Kurdistanî,
ku wana digotê: Sersal û 'ed dikirin bi 'îdê wisal
...
Roja ku dibûye 'eydê Newrûz
Mem û Zîn
Wan gote Memê ku ey cigerxûn
Em hatine da nebî tu mecnûn
Zîn bû sebebê cunûniya te
Mîr bû sebebê zebûniya te
Mem û Zîn
Xanî ji kemalê bîkemal î
Meydanê kemalê dît xalî
Ye'inî ne ji qabilî û xebîrî
Belkî bi te'essub û 'eşîrî
Mem û Zîn
Herçende qewî muşşeweş im ez
Ewçend bi muşşeweşî xweş im ez
Sed sal eger bikin mi me'hbûs
Ma ez qe dibim ji weslê meiyûs?
Şîrove: Herçende ku ez(Mem) li vê zindanê da gelekî perîşan û aloz im, lê ez bi wê alozî û perîşanbûna xwe dilxoş im. Eger li ser te(Zîn) sed salî jî min zindanî bikin, ma ez qet ji weslê bêhêvî dibim?
Ehmedê Xanî
Jêrenot:
Muşewweş: perîşan, aloz
Meiyûs: bêhêvî
Şîroveya Mem û Zîna Ehmedê Xanî
Şiroveya Mem u Zina Ehmede Xani