Müslüman Bilim Adamları
Mahmut KarakaşSözler ve Alıntılar
Arapça’da geometriye hendese, bu ilimle uğraşanlara da mühendis denilirdi.
Sayfa 44
Bugün kullandığımız terimlerin hemen hemen hepsinin Avrupa menşeli olmasından dolayı, ilk bakışta bütün bunların Avrupalılar tarafından bulunduğu zannını bizde uyandırmaktadır.
Sayfa 45
Nereye gitsem karşımdasın "Bedîüzzaman"
Bedîüzzaman el-Usturlâbî Hibetullah b. Hüseyin b. Ahmed, Ebü'l-Kasım el-Bağdâdî (2-1139)
Doktor, filozof, astronom, şair.
11. yüzyıl sonları ve 12. yüzyıl başlarında yaşamış miislüman Arap âlimlerinin en meşhurlarırıdandır.Adının, Ebü'l-Kasım Hibetullah b. Hüseyin b. Yusuf (veya Ahmed) olduğu da söylenir. Bilhassa astronomide ve usturlap aletinin yapımmda çok meşhur olmuştur.Doğum yeri ve tarihi belli değildir. 1117 yılında İsfahan'da bulunmuş ve daha sonra Bağdat’a yerleşmiştir. Abbâsî Halifesi el-Müsterşid zamanında (1118-1135) astronomi aletleri yaparak, bu sayede çok zengin olmuştur. 1130'da Bağdat’ta Selçuklular sarayındaki astronomi rasathanesini idare etti. Burada hazırladığı Zîc-i Mahmüd'ı'yi, Selçuklu Sultam Ebü’l-Kasım Mahmud b. Muhamed’e (1118-1131) ithaf etti. 1139'da Bağdat’ta vefat etti.
İlk defa icat ettiği cetvel, pergel vesaireden başka, o zamana kadar tamamlanmamış olan kürre-i zat el-kürsînin ek
siklerini tamamladı ve bunun hakkında bir eser yazdı.Yine Hucendî tarafından bir arzda yapılan alet-i şâmilenin noksanlarını tamamlayarak çeşitli arzlar da yaptı.
Bedîüzzaman el-Usturlâbî, şiirde de çok meşhur olmuş, şiirlerini bir divan halinde toplamıştır.
Eserleri
1. el-Mu'ribü'l-Mahmüdî. Astronomiye dair zîcdir.“ 2. Dürretü’t-tâc. Şiirlericlir.
Sayfa 288Kitabı yarım bıraktı
Cebir ilmi matematiğin Müslüman alimler tarafından geliştirilmesi sonunda, Müslümanlarca keşfolunan bir ilim dalıdır.
Sayfa 43
ibn Vahşiyye Ebü Bekir Ahmed b. Ali el-Keldânî En-Nabâtî (? 870?)
Kimyacı.
9. yüzyıl sonları ve 10. yüzyıl başlarında yaşadığı tahmin edilen İbn Vahşiyye, kimya ve gaybî ilimlerde eserler yazmışhr. Hayatı hakkında fazla bir bilgi yoktur. N erede ve ne zaman doğduğu, nerede ve ne zaman vefat ettiği kesin olarak bilinmemektedir. İslâm AnsikIOpedisi 870 tarihi sıralarında vefat ettiğini bildirdiği gibi 800 yıllarmda yaşadığının tahmin edildiğini340 de zikretmektedir. Hatta 960’ta vefat ettiğini belirten kaynaklar da vardır. Corci Zeydan ise 903 yılında Kitâbü Filâhatü'n-Nabatiyye isimli eserini tercüme ettiğini341 kaydetmektedir. Bağdatlı İsmail Paşa da vefat tarihini 908 olarak vermiştir.
Eserlerini eski Bâbil kaynaklarından yapılmış tercümeler gibi göstererek, onların kıymetli olduğunu sağlamaya çalışmıştır. Aynı zamanda kendisi Nabatîler’den olduğu için, Nabatiler’in kültürünü de göstermek istemiştir.
Eserleri
1. eI-Filâhatü'n-Nabatiyye. 903’te tercüme etmiştir. 2. Sidretü'l-müntehâ jî'l-kimyâ; 3. Kitâbü's-sihri’n-nebati; 4. Kitâbü'ssümüm. Nabatice'den Arapça’ya tercüme etmiştir.343 5. Kitâbü 'l-aşrîn. Kimyaya dairdir. 6. Kenzü ’l-Hikme fî san’ati'l-ilâhiye; 7. et-Tılsımât. Tılsım ilmine dairdir.“ 8. Şevku 'l-müstehâm jî ma’nfeti rumâzi’l-aklâm; 9. Esrârü 'ş-şems ve’l-kamer; 10. el-Fevâidül asrûn fî'I-kimyâ; 11. Kitâbü 'l-hayât ve’l-mevt fî ilâci'I-emrâz.
Sayfa 155Kitabı yarım bıraktı
Ebü Osman Saîd b. Abdurrahman İbn Abdürabbihi (?-?)
Doktor, astronom, şair.
10. yüzyıl Endülüs’ün meşhur âlimlerinden olan Abdürrabbihi’nin doğum ve vefat tarihleri belli değildir. Aynı devirde yaşayan din âlimi ve şair olan amcası Ebü Ömer Ahmed b. Muhammed İbn Abdürabbihi’den (860-940)“ yaşadığı devir belli olmaktadır. Abdürabbihi, tıp ve astronomi ve ilm-i nücümdan, bilhassa hava değişimi ve rüzgâr esmesinden çok iyi anlardı. Sıtma hastalığmın tedavisinde kendine mahsus bir usulü vardı. Başka doktorların iyileştiremediği birçok sıtmalıyı iyileştirmekte şöhret kazanmıştı. Amcası ile karşılıklı şiir yazarlardı. Ömrünün sonlarına doğru gözleri görmez olmuştu.
Eserleri
1. Kitâbü ’l-Akrâbâzîn. Tıbba dair. 2. Teâlı'k ve mücerrebâtfî’t' tıb. Tıbba dairdir. 3. Ürcüzetünjî’t-tıb. Tıbba dair.
Sayfa 180Kitabı yarım bıraktı
Me’mun devri, müslüman alimlerin Bağdat’ta kaynaştığı bir devirdir.
Sayfa 23