• Tolkien’in inanılmaz bir hayal gücü ve aynı şekilde bir karmaşıklık ile yarattığı Orta Dünya; Christopher Tolkien tarafından yıllarca tasnif ve tahlil edildi ve Tolkien hayatta iken basılamayan kitapları da basıldı. Ancak Christopher Tolkein’in “Bazen ben bile karakterleri karıştırıyorum.” dediği bu dünyadaki olayları, kişileri, mekanları ve nesneleri bizim karıştırmamamız mümkün değil. Silmarillion’un ilk kez yayınlanmasıyla bu sorun yabancı okuyucu için de sorun olmuştu.
• Robert Foster 1978 yılında; Tolkien’in kurgusal evreninde, Hobbit’ten Silmarillion’a kadar ne kadar nesne, olay, kişi, terim vs. varsa titizlikle derleyerek, The Complete of Guide to Middle-Earth adında ansiklopedik sözlüğü yayınlamıştı. Bu kitap Türkçe’ye (NEDEN) kazandırılamadı. Ancak Zafer Güleç, 2000 yılında filmlerin de etkisiyle bir Orta Dünya sözlüğü yapma gereksinimi duymuş olacak ki o dönem yayınlanan kitaplardan derleyerek bir sözlük oluşturmuştur. Bunu nasıl ve ne yöntemle yaptığını bilemiyorum ancak yurt dışındaki muadilleri kadar kapsamlı olmasa da bana göre Türkçe Tolkien külliyatının önemli referans kitaplarındandır. Daha iyisi yapılabilir mi? Elbette ama 2000 yılında yayınlandığını düşündüğümüzde buna da şükür diyoruz.
