Osmanlı'da Karşı Düşünce ve İdam Edilenler
Rıza ZelyutSözler ve Alıntılar
Kuşkuculuğu felsefi anlamda yaşama
geçiren Yusuf Sinaneddin
Sinan Paşası ya da Hoca
Paşası) için
Taşköprüzade'nin övgü ve yergiyi içeren çelişkili tutumu diğer Osmanlı
yazarlarında da görülür. Ama daha 20 yaşına basmadan
babasıyla böyle tartışmalar yapabilen. önemli bir alim
olan babasını aşmaya
çalışan genç Sinan, bu çabasının
Divanı müretteb ve şiirleri
halk arasında meşhurdur»
Tezkiretüş Şuara'da Kmalızade Hasan Çelebi bu olayı özetle şöyle anlatır :
«Ahmed
Paşa veziriazam iken bazı çekemezler, «İçoğlanlardan birisine aşık
olmuştur,, diye onu padişah II. Mehmet'e gammazladılar.
Padişah da Ahmed Paşa'yı
denemek için onu oğlanla birlikle hamama koydu. Yalnız oğlanın perçemini de
kestirdi. Ahmet Paşa
hamamda o İsa yaradılışlı sevgilisinin şerbetini içip sunduğu aşkın badesinden mest olup kendinden geçince hemen orada doğaçtan şu beyti söylemiş:
«Zülfin
gidermiş ol sanem kafirliğin kabunmaz henüz Ziinnannı kesmiş veli dahi
Müselman olmamış ... "
Padişah
bu söylentinin doğru olduğunu anlayınca çok kızar ve katlettirmek için
Paşa'yı tutuklatır. Durumun kötülüğünü anlayan Ahmet
Paşa suçunu kabullenerek «kerem" redifli bir
kasideyle padişahtan af
diler. Bağışlanırsa da Bursa'ya sürgüne gönderilir.»
Bayrami Melamilerinin büyük önderlerinden Hüsameddin Ankaravi
hakkında da «dinsizlik»
suçlamasıyla kovuşturma. açılmış, fakat kendisi kısa bir süre sonra öldüğü
için dava düşmüştür.İdam
edilenler bölümünde görüleceği gibi sıkı izlemeler ve sert cezalar sonucu Hamzaviler sinmişler, gizlenmişler ve kitlelerle bağ
kurmaktan çekinir olmuşlardır. Sert cezalarla gözü korkutulan kent halkının bunları desteklemekten vaz geçtikleri anlaşılmaktadır.