Osmanlı’da Son Fasıl Gönderileri
Osmanlı’da Son Fasıl kitaplarını, Osmanlı’da Son Fasıl sözleri ve alıntılarını, Osmanlı’da Son Fasıl yazarlarını, Osmanlı’da Son Fasıl yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
En son demografi araştırmalarına dayanan yakın dönemdeki bir dizi tahmin, rakamın savaş öncesindeki 1,5 milyonluk Ermeni nüfusu içinde 650.000 ila 700.000'i bulduğu yönündedir; ancak ölü sayısının bir milyona kadar vardığını ileri süren bazı tarihçiler de vardır.
Osmanlı ordusunun 1000'den fazla mensubunun savaş sırasında Ermeni sivillere yönelik "saldırılan örgütlemekten ya da önlememekten suçlu" bulunarak divanıharbe verilmesi, emirlerin karışık mahiyetinin bir ölçüsüdür; nitekim bir dizi yetkili ağır insan hakları ihlallerinden dolayı idam edilecekti.
2 Mayıs tarihli tehcir kararnamesinin amacı, Ermenileri Rusya'ya kovmak ya da Müslüman komşularından sayıca düşük olacakları şekilde Anadolu içlerindeki çeşitli yerlere dağıtmaktı.
Talat Paşa'nın talimatı üzerine Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın çıkardığı ve daha önemli olan ikincisinde, sınır yörelerinde Ermenilerin nüfustaki oranının yüzde 10'un altına indirilmesi emri verilmekteydi ve bilinen "asiler"in cephe hattı alanlarından başka yerlere nakledilerek buralara Müslümanların yerleştirilmesi tavsiye edilmekteydi.
Dahiliye Nazırı Talat Paşa'nın valilere ve kaymakamlara gönderdiği birinci kararname, düşmana yakınlık duyduğundan kuşku duyulan Ermenilere seyahat belgesi verilmemesini öngörmekteydi.
Ermeni kuryelerin Rus ordu istihbaratına anlattığına göre Türkler daha önce Van vilayetinde yüz Ermeni köyünü yakarak sakinlerini katletmişlerdi.
Osmanlı yetkililer 21 Aralık'ta Van vilayetinin Karçekan ve Gevaş yörelerinden Ermeni çetelerin açık isyan halinde olduğunu bildirdi.
Savaşın başlamasıyla gerginlikler daha da tırmandı; raporlara göre askere çağrılan Ermeniler ya emre uymuyor ya da firar edip Rus hatlarına geçiyordu.
Van kentinde Ermeni partizanlar ile hükümet kuvvetleri arasında silahlı çatışma haberleri daha Eylül 1914'te, yani Türkiye'nin dünya savaşına girmesinden önce gelmeye başladı.
Osmanlıların savaşa girmesi için pazarlık fiyatı yükselmekteydi.
Alman himayesi ya da en azından örtük desteği, 1896 Ermeni krizini, 1897 Yunan savaşını ve 1903 Makedonya krizini toprak kaybı olmadan atlatmasını sağlamıştı.
Hareket Ordusu elektrikleri keserek Yıldız'ı karanlığa gömdü. Uşakların "çarşaf ve mücevher bohçaları"ıyla saraydan kaçtıkları görüldü. Abdülhamid'in oğulları kaçarak evli kız kardeşlerinin konaklarına sığındılar. Söylenenlere göre saray haremağaları ve hanımları sinir krizi geçiriyorlardı. Sonunda, padişahın kızlarından birinin ifadesiyle, "koca sarayda sadece kadınlar kaldı."
İlk idamların Osmanlı Suriyesi'ni sarstığı sırada, Haşimiler gerçekten dile düşecek çapta, gırtlaklarına kadar ihanete batmışlardı.
Cemal Paşa'nın Aralık 1914'te Şam'daki Dördüncü Ordu komutanlığını üstlendikten sonra yaptığı ilk şeylerden biri, Fransız konsolosluğunu basmaktı; yapılan aramada İtilaf devletleriyle fitneye dönük Arap irtibatlarını gösteren bol miktarda delil bulundu.
Almanlar Kerbela'nın Şii başmüftüsünden 12.000 dolarlık bir pey akçesi karşılığında Osmanlı cihadı için tasvip aldılar.