Şeyh Bedreddin Varidat
İsmet Zeki EyüboğluŞeyh Bedreddin Varidat Gönderileri
Şeyh Bedreddin Varidat kitaplarını, Şeyh Bedreddin Varidat sözleri ve alıntılarını, Şeyh Bedreddin Varidat yazarlarını, Şeyh Bedreddin Varidat yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Ya ikisi de yerkürenin derinliklerindeyse...
Hadiste cennetin sekiz, cehennemin yedi kapısı var denmiştir. Bana bu konularda gelen esinlenme şöyledir:
Arş, cennetin üstüdür, burçların bulunduğu gök de cennetin yeridir. Burçların bulunduğu göğün içbükey cehennemin üs tüdür, altındaki göklerin her biri de bir kapıdır. Bundan do layı cennetin sekiz kapısı vardır. Çünkü atlas deneri göğün altında sekiz gök bulunur. Bunlar da burçların bulunduğu gök, Zühal göğü, Müşteri göğü, Merih göğü, Güneş göğü, Zühre göğü, Utarit göğü, Ay göğüdür. Göklerin sonuncusu Ay göğüdür. Burçların bulunduğu göğün içbükey yönü ce hennemin üstü olunca altında yedi gök kalır. Her gök bir ka pı olursa cennetin sekiz, cehennemin yedi kapısı olur, anla artık. Bunu yazdıktan sonra Kur’andan göyle kolayca bir âyet okumak için Mushaf’ı açtım: "Ayetlerimizi yalanlayan lara ve onlara karşı ululuk taslayanlara, onlara inanmayanlara göklerin kepıları açılmaz." âyeti karşıma çıktı.
20 - Ölü gövdelerin yeniden dirilmesi de halkın anladığı gibi değildir. Ancak, bir süre gelir insan soyundan kimse kalmaz, sonra gene topraktan anasız - atasız insan doğar, evlenme yoluyla soy türer, bu olabilir işte.
Seni tanrıya (Hak’ka) götüren, tanrıya gitmen için özendiren her nesne melektir, rahmandır, tanrıdan başkasına götüren, özendiren her nesne ise iblistir, şeytandır. Seni yüce tanrıya yönelten güçlerin meleklerdir, gövdeye bağlı şehvet koşullarına götüren güçlerin de şeytandır A şaşkın, sen meleklerle, şeytanlarla dolusun, egemenlik üstün olanın dır. Cin bu ikisi arasında kalan güçlerdir.
Biz yapsak direkt hastaneye tıkarlar...
Şeyh Bedreddin birtakım düşler görür, düşler kurar, sanrılara kapılır, olaylar anlatır, döner dolaşır Varlık Biliği (Vahdet-i vücûd) ile Salt Varlık (Vücûd-i Mutlak) üzerine durur.
7 uyurlar ve köpekleri mağarada kaç yüzyıl uyuyup uyandılardı...
Doğu İslam ülkelerinde insanları tanrılaştırmak, kuşlar gibi uçurmak, göklerde, yerin yedi kat altında, bir posta oturarak denizler üzerinde dolaştırmak, yüzlerce yıl yaşatmak, öldürüp diriltmek, tanrıyla konuşturmak, olmayacak işleri oldurmak, derisi yüzülen bir kimseyi derisi omuzunda Kabe’ye göndermek, bir damla sudan bir deniz oluşturmak, kılıçla insanın başını kesip yeniden yerine koymak vb. sağlıklı bir başın almayacağı işleri yapmak, yaptırmak çok yaygın bir gelenektir.
Babailer kara cübbe, kırmızı başlık, ayaklarına da sandal biçimli bir ayakkabı giyer, köylerde dolaşır, inançlarım yaymaya çalışırlardı. Onlara göre yeryüzü varlıklarından eşit ölçüler içinde yararlanma gereği vardı, sömürü, başkalarının emeğine dayanarak geçinme suçtu.
Genellikte öztürkçe konuşan, padişahların aşırı tüketimine, Arap, Fars dillerinin Anadolu’da Türkçeden üstün tutulmasına, Saray çevresinin yaşayışına, toprakların belli kim seler elinde toplanmasına vb. karşı çıkan Babailer, Anadolu’nun yoksul hıristiyan topluluklarının da ilgisini çekmiş, kimi hıristiyanlar din değiştirerek aralarına katılmışlardı. Bektaşilik’in gelişip yayılmasında büyük etkisi görülen Babailik toplumun, yaşayış biçimi bakımından, dengesizliğinden kaynaklanmıştı. Amasya - Kırşehir dolaylarında yoğunlaşan, sonraları daha geniş bir alana yayılan Babailik 1240 yıllarında bastırılmak istendi, birçok Baba i dervişi kılıçtan geçirildi. Buna karşın olay durmadı, Selçuklulardan Osmanlılara geçti.
Karamitacılık’ta din anlayışı Kur’anın yorumundan kaynaklanır. Bu yorum da sözcüklerin gizli anlamlarını açıklamaya, görünüşle yetinmemeye dayanırdı. İnsan, şeriatın koyduğu kurallara uymakla müslüman olamayacağı gibi, iyi, mutlu da olamazdı, içi arınamazdı. Bu kurumun kimi yorumcularına göre yılda bir namaz kılmak da yeterliydi. Şarap içmek, oynamak, çalgı çalmak yasaklanmamalıydı. Erkek - kadın eşitliği gerekliydi. Bütün malların ortaklaşa kullanılması, kadınların kendi istençlerine göre davranmaları, erkeğin egemenliği altına girmemeleri görüşü geçerliydi.
Karamita topluluğuna bağlanan kimselerin yalnız Irak, Arabistan dolaylarında değil, İran’da, Türkler arasın da da büyük kalabalıklar oluşturduklarını, genellikle varlıklı çevrelere karşı ayaklandıklarını biliyoruz. Bu ayaklanmalar sonunda varlıklıların mallarının ılgarlandığını, yakılıp yıkıldığını da yazılı kaynaklardan öğreniyoruz.
Babek, bütün malların, mülklerin, kadınların ortak olmaları görüşünü savundu. Ona göre yeryüzünde savaşların, toplum sarsıntılarının, düzen bozukluklarının doğmasına yolaçan bunlardı. Bunlar ortaklaşa kullanılırsa bir çok kötülük de ortadan kalkar. Babek’in çevresinde topla nanların da yersiz, topraksız, başkalarının tarlasında, işinde Çalışan yoksul kimseler olmaları ilginçtir. Kısa süre içinde İran, Azerbaycan, Irak gibi birbirine komşu ülkelerde yayı lan, ayaklanan yüzbinlerce insanın ölümüne yolaçan geniş çaplı olaylar çıkaran bu inanç kurumu değişik kollara ayrıla rak varlığını sürdürdü. Genellikle Türkler arasında büyük bir ilgi topladı.
Mazdekilik’in birdenbire ortaya çıktığı söylenemez.
Onun özü incelendiğinde Mani inançlarından olabildiğince yararlandığı görülür. Bundan da Doğu İslam ülkelerinde or taya çıkan inanç kurumlarının birbirlerini ne denli sürekli olarak etkiledikleri kolayca anlaşılır. Mazdekilik’e bağlananların, genellikle, yoksul, topraksız köylüler, varlıklı kimselerin tarlalarında, işlerinde boğaz tokluğuna çalışarak yaşamını sürdüren kimseler olması olayın tabanında hangi etkenlerin bulunduğunu gösterir.
Anadolu’da Şaman inançlarını yaşatan, yayan Türkle rin Horasan illerinden geldiklerini, Andolu’nun genellikle hıristiyanlardan alınmış bölgelerinde konar - göçer olarak yaşadıklarını biliyoruz. Nitekim 13. yy. dan başlayarak 14. yy. başlarında görülen ayaklanmaları çıkaranlar da bu H ora san illerinden gelmiş tarikat öncüleridir. Bu öncüler bir yan dan Şamanlık’ın, bir yandan Mazdekilik’in, ondan kaynaklanan öteki kuruluşların inançlarını karıp karıştırmış, yeni bir inanç kurumu oluşturmuşlardı. Bu yeni kurumlar ne büsbütün Şaman, ne de müslümandı. Değişik öğelerden kurulduğu için tek kaynağa dayanmazdı. Ancak üretim, tüketim ilişkilerinden etkilendikleri, geçim konusunda yoğunlaşan bir düşünceye bağlandıkları da apaçıktı.
Sayfa 297Kitabı okudu
Ayyarlar:
Bağdat dolaylarında ortaya çıkan bir batini kolu da bu Ayyarlar’dır. Bati Türkistan’da, Türkler arasında da hızla yayılmış bir inanç kurumu oluşturan Ayyarlar’ın derli toplu, düzenli bir kuruluşları da vardır. Yalnız utanılacak yerlerine bir önlük bağlayan, gövdelerinin bütününü çıplak bırakan bu kişiler sokaklarda, küçük topluluklar oluşturarak, dolaşırlardı. Bunlar da topraksız, yoksul kimselerin oluşturduğu bir topluluktu. Başlarında hurma kabuğundan örülmüş birer başlık, ellerinde palalar sokaklarda gezer, varlıklılardan para toplarlardı. Bir aralık, 9. yy. başlarında, Semerkand'ta ayaklandılar, ortalığın altını üstüne getirdiler.
Görünen evrenden, duyularla algılanan varlık evreninden, sıyrılıp görünmeyen evrende ölümsüzlüğe kavuşmak İslam düşüncesinin buluşu değildir. Görünen varlık evreni gelip geçicidir, kalıcı olan, gerçek olan görünmeyen evrendir görüşü Hind, düşüncesinden kaynaklanır bir bakıma.
Varlık yokluktadır inancını geliştiren Hind düşüncesidir. Tasavvufun anladığı ölmeden önce ölerek ölümsüz dirilmek inancı Hind düşüncesinin değişik bir yorumu olmaktan öteye geçemez.
Anadolu - Yunan felsefesidir. İslam düşüncesinin hangi akımı olursa olsun ilkçağdan kaynaklanır. Doğacı, maddeci, usçu, sezgici bütün İslam bilgelerinin dayanağı ilk çağ felsefesidir. Aristoteles - Platon İkilisi dışında bir İslam felsefesi düşünme olanağı yoktur bugün için. İslam bilgeleri ilkçağ bilgelerinin başarılı, başarısız birer öğrencisi, ardılı olmaktan öteye geçememiştir.