Mustafa Sabri Efendi’nin İslam Düşüncesine ve Yeni Kelam Çalışmalarına Katkısı
Şeyhülislam’ın Kelamı
Hasan Tuncay BaşoğluSözler ve Alıntılar
Âlemin madde ve sûretten (kuvvet) oluştuğunu kabul eden mülhidler şayet Allah’ı duyularıyla değil akıllarıyla arasalardı bulurlardı. Zira akıl ve bilim O’nu değil, ancak O’nun eserlerini görmektedir.
Sayfa 138Kitabı okudu
Cihânda âşık-i mehcûr sanma râhat olur
Neler çeker bu gönül söylesem şikâyet olur.
(Şeyhulislam Yahya)
Tecrübeye dayanarak menfî hüküm inşâ olunmaz, bir şey ya ispat edilir ya da sükût edilir, yoksa bir şeyin yokluğu ispat olunmaz. Ne tabiat bilimi ne herhangi bir ilim ne de bir tecrübe Allah’ın varlığını nefyedebilir. Aksi takdirde alanlarının dışına çıktıklarına hükmolunur.
Sayfa 20Kitabı okudu
Mustafa Sabri Efendi, bilgi konusundaki görüşlerini ortaya koyarken, modern ilmin ilâhiyyâtı âdetâ ilimden saymaması ve aklı arka plana atması konusuna temas eder. Ona göre öncelikle “ilim” tabirinin belirli bir alana hasredilerek kullanılması rahatsızlık vericidir. İlim kavramından sadece his ve tecrübeyle sâbit olan ilmi kastetmek ve bu pâyeyi sadece hisse dayalı ilme vermek, “akılları dinlerine zıt” Batılıların ihdâs etmiş olduğu bir bidattir. Bu fikir, maalesef düşünce özgürlüğünü kaybetmiş Doğulu bazı yazar ve aydınlarca da taklit edilmektedir. Halbuki gerçek ilim; tecrübî ilimden daha umûmî, daha faziletli ve daha kuvvetli olan akıl ve mantığa dayalı ilimdir. Üstelik bu ilim, dini teyid etme ve onunla bir bütünlük oluşturma gibi bir üstünlüğe de sahiptir.
Sayfa 19Kitabı okudu