Türk Modernizmi Gönderileri
Türk Modernizmi kitaplarını, Türk Modernizmi sözleri ve alıntılarını, Türk Modernizmi yazarlarını, Türk Modernizmi yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
II. Abdulhamit Han'ın, Avrupa'ya gönderip dünyevi ilimleri öğrenmelerini sağladığı kişilerin bir kısmı, Avrupa'dan fen ve sanat getirecekleri yerde ülkenin siyasi ve sosyal yapısına zararlı fikirlerle dönmüşlerdi. Avrupa'ya giden gençlerin birçoğu, orada labarotuvarlarda ve kütüphanelerde insanların yoğun bir şekilde çalıştıklarına bakmadan, erkeklerle kadınların dans etmeleriyle ilgileniyor,içkinin serbestçe içildiği ve eğlencenin her türlüsünün yapıldığı hayat tarzına kendilerini kaptırıyorlardı. Ülkeye döndüklerinde de bu hayat tarzını "Avrupa Medeniyeti" diye insanlara takdim etmeye çalışıyorlardı.
Sayfa 87Kitabı okuyor
''Modernizm düşüncesi, merkezini ilahi esasların oluşturduğu dünya görüşü ve hayat anlayışında değişiklik yaparak; merkezinde akıl ve bilimin yerleştirildiği ve dini inanışların dışlandığı veya sadece özel hayatta ve vicdanda yer verildiği bir sistem olarak şekillenmiştir.''
Sayfa 13Kitabı okudu
"Ahlâk bozukluğundan itikad bozukluğu husûle gelir. Fesâd-ı itikad ise, mucib-i felâket-i dâreyne sebep olur."
Sayfa 95 - Kayıhan YayınlarıKitabı okudu
Jon Türkler siyasî sâiklerle hareket etmeyip, Bati'da meydan gelen ilerlemenin gerçek sebeplerini anlayabilselerdi ve enerji- lerini Avrupa'daki ulûm ve fünûnun Osmanlı'ya transferinde kullanabilselerdi, Osmanlı modernleşmesi daha sağlıklı yüruye- bilirdi. Osmanlı'da Jön Türklerin etkili olduğu modernleşme ha- reketi toplumun inanç esaslarını ve bu konudaki hassasiyetlerini dikkate alınarak yürütülmüş olsaydı, medeniyet yolunda daha çok mesafe alınabilirdi. Jön Türk hareketi, kilise-bilim çatışma- sinın etkisinde gelişen düşüncenin etkisinde kalmayıp, İslâm'ın medeniyeti teşvik ettiğini gerçeğini dikkate alarak hareketlerine yön verselerdi, toplumun modernleşmesine müspet manada kat- kı sağlayabilirlerdi. Jön Türkler, İslâm ile bilimin uyuşmayacağı gibi yanlış bir algıya kapılmayıp, İslâmi esaslarda reform yapma veya İslâm'ın sosyal hayattaki fonksiyonunu yok etme gayretine girmeselerdi, Müslümanların inanç hayatında meydana gelen sarsıntılar bu kadar derin ve yıkıcı olmazdı.
Sayfa 298
Jön Türk düşüncesinin sonraki dönemlere etkisi açısında Vedat Nedim Tör'ün içinde dinle ilgili hiçbir mesele bulunmayan veya yeni bir "din" kurmaya çalışan “Dinimiz" başlıklı kitabı dikkat çeken önemli bir örnektir. Kemal Çağlar, söz konusu eser hakkında şöyle değerlendirmede bulunmuştu:
"Kemalizm'i yalnız dövizlere, rakamlara, nizamname ve programlara emanet edip geçemeyiz. Onu bir iman halinde içe sindirmek ve bütün nesillere benimsetmek gerekir. Anlamış kafanın yanında, inanmış ruh ve bu anlayışla inanışın verdiği şuurlu heyecanla çarpan yürek lazım. Vedat Nedim Tör, kitabın adını işte bunun için Dinimiz koymuştur... Büyük hedefler isteyen, büyük inanışlara susamış genç ruhlar için bu kitap, bir milli ilmihaldir... Yarının Türkiye'si içimizde öyle bir dindir ki yalnız onun için taassubu mubah ve toleransı günah sayıyoruz... Bizim dinimiz Türkiye'yi cennet yapmaktır. Bizim ibadetimiz bu ideal için çalışmaktır. Eğer varsa âhiretteki cennetin yolu da Türkiye'nin cennetinden geçer."
Sayfa 267 - Milli Din Projesi
İslâm'da reform projesini hazırlayan komisyonda bulunan Mehmet Ali Ayni, raporun uygulamaya konulmaması konusunda şu ihtimalleri gündeme getirmiştir:
Fakat Atatürk bunu niçin böyle yaptı? Acaba efkâr-ı umumiyece fena karşılanacağından mı çekindi? Yoksa henüz zamanı gelmemiş ve zemin hazırlanmamış mıydı? Yahut her inkilåbı bizzat kendisi yaptığı için bunda İlahiyat Fakültesinin önayak olmasını hoş mu görmedi?"**
Mete Tunçay ise "Dinde reform" düşüncesinden, din adamlarına yeniden güç kazandırma ihtimali ile laik iktidara rakip bir güç merkezi haline gelmesinden çekinilmesinden dolayı vazgeçildiğini" belirtir. Modern ilkeler çerçevesinde reforma tabi tutulmuş İslâm’ın bile etkisinin zamanla artacağı düşüncesi o gün tahmin edilmiş ve özellikle 1933 yılından itibaren dinin her çeşit etkisini yok etmek için hiçbir İslâmî faaliyete müsamahanın gösterilmediği ve dinin tamamen tasfiye dilmeye çalışıldığı bir dönem girilmiştir.
**Ergin, Türk maarif tarihi, V,1965