Türkistan Rusya ile Çin Arasında
Baymirza HayitTürkistan Rusya ile Çin Arasında Quotes
You can find Türkistan Rusya ile Çin Arasında quotes, Türkistan Rusya ile Çin Arasında book quotes, the most impressive sentences and paragraphs on 1000Kitap.Harezm Hanlığı [Xiva Xanligi]
Tarihte Hive Hanlığı diye adı geçen Harezm Hanlığı, Rus yayılmasından önce Türkistan'ın en güçlü devletlerinden biri idi. Türkistan'ın en eski medeni bölgelerinden biri olarak bu Hanlık, Timurlular ve Özbekler idaresinde birçok defa bağımsızlığını kaybetmişti. Harezm, 1505'e kadar Timurlu Hüseyin Baykara'nın nüfuz sahasına
Sultan-ı Turan Sahipkıran Emir Timur
Timur, askerî bir lider ve bir devlet adamı olarak 32 yıl içerisinde (1370 - 1404), doğuda Altay Dağları’na, batıda Karadeniz ve Akdeniz'e, güneyde de İndus'a kadar uzanan bir imparatorluk kurmaya muvaffak oldu. Tarihçiler, Timur’un kurmuş olduğu devletin ve onun harp san'atınıın özellikleri ile, günümüze kadar meşgul oldular. Timur
Su testisi su yolunda.... Bir kiralık katilin bir kiralık tarafından katli:
Abdu’s-Samed İran ordusunda görevli idi. Bir cinayetinden ötürü ölüme mahkûm edildi. Hindistan'a kaçarak, buraya daha önce kaçmış olan Fethali-Şah'ın hizmetine girdi; onu öldürdü ve Kâbil'e kaçtı. Burada, Dost-Muhammed Han’a hizmet etti. Dost-Muhammed-Han'ın oğlu
Ekber Han'ı öldürerek Buhara'ya kaçtı. Burada Buhara birlikleri komutanı
oldu. Nihayet 1839’da görevine son verildi ve meçhul biri tarafından öldürüldü.
Yakub Bek'in Baryatinskiy'e cevabı:
Barut boynuzlarında bir tek barut tanesi ve sokaklarda bir toprak parçası (kese) bulunduğu müddetçe harp edeceğiz!
Elim-Ay ezgisinin doğmasına sebep olan olaylar silsilesi
Kalmukların eline geçen herkes, insafsızca yok ediliyordu. Gerçekten de XVI. yüzyılın sonlarından 1730'a kadar devam eden Kalmuk Kazak savaşında Kazaklar, yok olma tehlikesi geçirdiler. Bununla beraber devlet birliğini kuramadılar. Kazakların Kalmuklara karşı yenilgisi, o korkunç devrin bir hatırası olarak, «Elim-Ah» halk türküsünde bugüne kadar muhafaza edildi...
Cüz kelimesinin gerçek anlamı, şimdiye kadar tesbit edilememiştir. Hali hazırda; «Cüz» kelimesinin, genişletilmiş anlamda «dal», «kol» veya «kısım» anlamına geldiği görüşü savunulmaktadır. Belki de bu kabul, doğrudur. Herhalde Cüzler, Kazak Türk boylarının topluluklarından başka bir şey değillerdi. Avrupa literatüründe «Cüz» kelimesi, «Horde»
1882’ye kadar von Kaufman, otoritenin sağlanmasına ve Rusya’nın Türkistan’daki, ileriye matuf ilhak siyasetine hizmet etti.
Yarım Çar olarak tavsif edilen yukarıda adı geçen general, kendine has dikkati ile adım adım bütün Türkistan Hanlıklarını boyunduruğu altına almaya muvaffak oldu. Kokand’a karşı dikkatlice davrandı. Her şeyden önce; Kokand’a karşı bir muharebeden kaçındı. Buna mukabil, Hudayar Han’a 13 şubat 1868’de Rus tüccarlarına tam bir serbesti veren bir antlaşmayı imzalatmaya muvaffak oldu. Hanlık, Rusya’nın karşısında âciz bir durumda kaldığını hissediyordu.
Rusya, 1853’ten 1867’ye kadar Hanlığı parça parça ezmiş, bölgelerini ilhak etmiş ve sonunda Hocent’i almak suretiyle onu, Buhara’dan ayırmış ve Alma Ata’yı da almak suretiyle Hanlığın Kaşgar ile bağlantısını güçleştirmişti. Kokand, dıştan da hiç bir yardım görmedi. Rusya ile Buhara arasındaki savaşta tarafsız kalan Hudayar Han'a Ruslar, sadık bir vasal gözüyle bakıyordu. Bu tutumundan dolayı ona 1868’in kasım ayında Fetersburg’dan, «1. derece aziz Stanislâv» madalyasını vermişlerdi. Bir zamanlar güçlü devletler olan Kokand ve Buhara, sırtlarında Rusya’nın iktidar arzusunu taşımak zorunda kaldıktan sonra, Rus genel valisi için de, bu ikisi arasında hakem rolü oynamak kolaylaşmış oldu.
Burhanu'd-Din'in ihaneti ve akıbeti.
Kaşgar hükümdarı Yusuf, annesi bir Çungar Prensesi olduğu ve kendisi Çungarcayı iyi konuştuğu ve Çungarların sarayında yetiştirildiği halde bir Çungar aleyhtarı idi. Cungarların özelliklerini iyi biliyordu.
Yusuf 1754 yılında, eski Kaşgar kalesinin yeniden inşasına başladı. Amacı, Cungarlardan memleketini kurtarmaktı. Kendisine, Yarkent hükümdarı
Kazak Türkleri ile Cungarlar (Türk yazılarında Kalmak; buna mukabil Avrupa edebiyatında Kalmuklar olarak geçer) arasında, 1643 yılından beri devam eden savaş, birincileri için dayanılmaz bir işkence halini aldı, çünkü Kazaklar hayatlarını, topraklarını ve davarlarını koruyabilmek için, 1729'dan beri savaşmak zorunda kalmışlardı. Herhalde, 86 yıl süren, birçok insanın hayatına mal olan, sıkıntıya, ıstıraba ve büyük sayıda davarın ölümüne yol açan bu ölüm - kalım savaşı, Kazakları bir çare aramaya zorladı. Buna rağmen Küçük Cüz, Türkistan'daki Hive, Kokand ve Buhara gibi bağımsız devletlerle anlaşamıyordu.
Rusya, 1580'den itibaren Kazak Türklerinin dip komşusu olmuştu. Ural (Yayık) Irmağı, Küçük Cüz ile Rusya arasında sınır teşkil ediyordu. Kazakların Cungar korkusu, Rusya ile yakınlaşmaya yol açti. Ebu'l-Hayr Han, 1731'de Rus himayesini kabul etti. Bu himayenin, bidayette zahiri (formel) bir özelliği vardı, çünkü, Ebü'l-Hayr, icraatında serbest kalmıştı. 1782'ye kadar Rusya, Küçük Cüz meselesini Dışişleri Bakanlığı vasıtasıyla ele alıyordu. Yani Küçük Cüz, yabancı bir devlet muamelesine tâbi idi. Ancak, 22 haziran 1854'te Rusya, tek taraflı olarak, Aral Gölü ile Balhaş Gölü kuzeyindeki bölgeleri, Rus imparatorluğunun eyaletleri olarak ilan etti. Küçük Cüz, 1731'den 1820'ye kadar, Rusya'ya tâbi bir devlet olarak, varlığını sürdürebildi. Bunu, sonunda bir ilhak siyasetinden başka bir şey olmayan, Rusya' nın diğer tedbirleri takip etti...
Değişmez Moğol Belası (Kalmuk Cungar Oyrat Buryat)
İşim Han, Kalmukların saldırılarına karşı koymaya çalıştı. Bununla beraber, Kalmukların lehine; önlenmesi imkânsız toprak kayıpları oldu. Çünkü, Kalmuklar, Batır Huntaycı idaresinde XVII. yüzyılın ortalarında Zaysan - Balhaş Gölleri ve Çu - İli - Ayağuz Irmaklarını fethetmişlerdi.
İşim Han'ın halefi Cihangir Han da, babası gibi, Kalmuklara karşı savaşı sürdürmek zorunda kaldı. Aynı surette Tauke Han (1680-1717) da, Kalmuklara karşı aralıksız savaşmaya mecbur oldu. Kalmukların saldırısını önlemiş olmasına rağmen, Kazakların toprak bütünlüğünü emniyet altına alamadı. Kalmukları ihtilâfa düşürmek suretiyle, Kazaklara karşı birlikte saldırmalarını önlemeğe muvaffak olmuştu. Tauke Han iktidarı döneminin belirgin özelliklerinden biri, âdet ve kanunların sistematik bir şekilde tesbit edilmesidir. Tauke Han, Kazakların bütün âdet ve hukuk normlarını biraraya toplamak için altı ilim adamını vazifelendirmişti. Tauke Han'ın da bizzat dahil olduğu altı kişilik bu ilim heyetine, Tûli Ali Bey riyaset ediyordu. Kanun Külliyatı, Ahangaren Irmağı'nın sağ kıyısında, Kul Tübe'de hazırlandı. Bu kanuna, hazırlanmasında çalışan yedi âlimin adına izafeten «yedilerin vasiyeti» (Ceti Carğa) adı verildi.